կծիկ
Արտաքին տեսք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kt͡sik]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ կծիկ
վանկեր՝ կ(ը)•ծիկ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *gig՛- (-իկ ածանցով) «պտտել, ծռել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն jīhma-ga «ոլորագնաց», հայերեն կէզն (*geig՛h-) և այլն՝ իմաստի նրբերանգով։ Ավելի քիչ հավանական է *gu-g՛-՝ *geu- «ծռել» արմատից. հմմտ. լիտվերեն gùžas «կոնգոմ, ելունդ»։
Գոյական
- հավասար փաթաթած և գունդ կազմած թել
- գնդի նման հավաքված՝ փաթաթած բան
- (գվռ․) կանանց ականջի վերևի մազի փունջ, քունքի մազ
- (փխբ․) խճճված բան
- կծկաձև մասեր մարմնի զանազան գործարաններում կամ հյուսվածքների կուտակումներում ◆ անոթենու կծիկ, պոչուկի կծիկ
- (գվռ․) կուչ եկած՝ սմքած պառավ
- (գվռ․) ծնոտ
- (ծծկբ․) աղջիկ
- ճոպանի՝ ճողորդալարի և այլն փաթեթ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- կաժ, փաթաթ, գունդ, կծիծ, կլոք, խծիկ
- խծուկ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- կծիկ անել - կծկել, կծիկ կազմել
- կծիկ գալ՝ դառնալ՝ լինել
- ինքն իրեն վրա փաթաթվելով կծիկ կազմել, փաթաթվելով գունդ կազմել
- կծկել, կուչ գալ
- խմբվել, խռնվել
- կծիկ ընել (արևմտհ․) -
- կծիկ սարքել
- հավաքել, կուտակել
- կծիկ կտրել -
- փաթաթվելով կծիկ կազմել
- կուչ գալ
- թնջուկ կազմել
- կծիկը դնել - փախչել, կծկել
- կծիկը հավաքել - փախչել, կծկել
- կծիկը բանալ՝ բաց անել՝ բացել -
- գաղտնիքը բացել
- երկարորեն խոսել սկսել, շատախոսել
- կծիկը ետ տալ -
- անհաջողության մեջ ընկնել
- փախչել, ծլկել
- կծիկը ծալել - փախչել, կծկել
- կծիկի ծայրը բացել - սկսել խոսել՝ պատմել մի բան
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։