պարանոց
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [pɑɾɑˈnɔt͡sʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պարանոց
վանկեր՝ պա•րա•նոց
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Կազմված է պարանիլ «դառնալ, հետ դառնալ» բայի ներգործական պարանել «դարձնել, շուռ տալ, շրջել» (պահպանվել է միայն բարբառներում) բայի հիմքից՝ -ոց վերջածանցով. իմաստային այդ հարաբերությունն է առկա նաև լատիներեն collum «պարանոց» (հնդեվրոպական *kuel- «պտտվել, շրջվել» արմատից), այլև հայերեն բուկ (< հնդեվրոպական *bheug- «ծռել») բառերում։
Գոյական
- գլուխը ուսերի հետ միացնող մասը, վիզ (մարդու, կենդանիների) ◆ Վերջին խոսքերի միջոցին մայրը ձախ ձեռքով գրկեց որդու պարանոցը: (Րաֆֆի) ◆ Արդեն պարզ երևում էր կողքի ձին, որ պարանոցը կեռ պահած թռչում էր: (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) որոշ անոթների բերանի նեղ ու երկար մասը, բուկ, վիզ ◆ Ծխափողը փաթաթելով ջրամանի պարանոցին, հանդարտ վեր կացավ տեղից և մոտեցավ գրասեքանին: (Շիրվանզադե)
- (աշխգր․) ջրային տարածությամբ բաժանված երկու մայր ցամաք իրար հետ կամ մայր ցամաքը թերակղզու են հետ միացնող ցամաքային շերտ
- (փխբ․) հագուստի այն մասը, որ ծածկում վիզը
- (ճրտրպ․) սյունագլխի մաս
- (փխբ․) ճահճուտ տեղերում՝ ցամաքի նեղ շերտ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- (կզմխս․) վիզ, (հնց) ուլն, ուլնափող, փող, (գվռ) ճիտ, շլինք, խեխ, տկոլ
- բուկ, վիզ
- (աշխգր․) ցամաքաշերտ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | պարանոց(ը) | պարանոցներ(ը) |
| Սեռ. | պարանոցի | պարանոցների |
| Տր. | պարանոցի(ն) | պարանոցների(ն) |
| Հայց. | պարանոց(ը) | պարանոցներ(ը) |
| Բաց. | պարանոցից | պարանոցներից |
| Գործ. | պարանոցով | պարանոցներով |
| Ներգ. | պարանոցում | պարանոցներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Շիրվանզադե
- Հայերեն բառեր աշխարհագրական իմաստով
- Հայերեն բառեր ճարտարապետական իմաստով
- Հայերեն բառեր կազմախոսական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից