Կաղապար:Օրվա բառ/Սեպտեմբերի 15, 2016 թ.
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աճիւն
վանկեր՝ աճ•յուն
Ստուգաբանություն
Առաջացել է բնիկ հնդեվրոպական azgi(՞)` as- «վառ(վ)ել» արմատից։ Ձևով (-g- աճականով) և իմաստով մոտ են հ․ բ․ գ․ asca, թերևս նաև հին իսլանդերեն aska, հին անգլերեն aesce, գերմաներեն Asche՝ «մոխիր», այլև՝ հին հունարեն άσβολος (ασφ-βολος)՝ «մոխրաթափոն»։
Գոյական
- մարդու մարմնի փտելուց կամ այրելուց առաջացած մնացորդը ◆ Սուրբ աճյունիդ սափորն է այդ ծովն ահա: (Դանիել Վարուժան)
- մարդու դիակ ◆ Քեզ, քեզ կընդունի այնպես հար Հայրենի հողը քո ջերմ Եվ քո աճյունը արդար Եվ սիրտը քո հրաջերմ: Եղիշե Չարենց ◆ Մարմինը ո՞ւր ես թաքցրել, վերադարձրու ի տեր, վերադարձրու, որ աճյունի վրա ես լամ: (Նաիրի Զարյան)
- (հնց․) մոխիր ◆ Պիտ մնա Հայաստան՝ մինչև արևը հանգչի և ցուրտ աճյունը նրա ձյունե համայն ազգերի հայրենիքների վրա: (Ավետիք Իսահակյան)
- (փխբ․) շիրիմ, գերեզման ◆ Պապը գլխարկը հանեց, գլուխը խոնարհեց իր մեծ նախնիի աճյունին: Սերո Խանզադյան
Հոմանիշներ
- դիակ, դի (գրք․)
- մեռելոտի (հզվդ․)
- մեռել (բրբ․) (խսկց․)
- մոխիր, անթեղ (կրակախառն), գազաղ (հողախառն) (հնց․)
- շլան (հզվդ․)
Արտահայտություններ
- աճյուն կտրել - փոշիանալ, մոխրանալ ◆ Պերճ պալատներս ցնդեցին օդում, վեհապանծ լեռներն աճյուն կտրեցին: Հովհաննես Թումանյան