աղեղ
Jump to navigation
Jump to search
Բաժիններ
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղեղ
վանկեր՝ ա•ղեղ
աղեղ1[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Բնիկ հնդեվրոպական կրկնավոր ձև՝ * el- «ծռել, թեքել» արմատից. հմմտ. հայերեն ողն, ուլն, ոլոք, իլ, իլիկ, հունարեն ωλένη, լատիներեն ulna, բրետոներեն ilin «արմունկ», կիմրերեն olwyn «անիվ»:
Գոյական
- (պատմ․) զենք, որը բաղկացած է փայտե կամ մետաղե կիսաշրջանակից ու դրա երկու ծայրերն իրար կապող պինդ ձգված լարից ◆ Նետեր ունեն սայրասուր և աղեղներ լայնալիճ: (Ավետիք Իսահակյան)
- այդ զենքի փայտյա կամ մետաղյա շրջանակը
- բամբակ գզելու աղեղնաձև գործիք
- (երկրչ․) շրջանագծի որևէ հատված
- (փխբ․) աղեղի ձև ունեցող բան
- աղեղնաձև առարկաների կամարը՝ կորությունը ◆ Կրակն եմ սիրում աչերի խանդոտ ու սև ունքերի սրաձև աղեղը: (Շուշանիկ Կուրղինյան) ◆ Նայում էր, բայց ո՛չ պայծառ երկինքը, ո՛չ լուսնի հազիվ նկատելի աղեղը, ո՛չ էլ անտառից փչող հովը չէին գրավում նրան: Սերո Խանզադյան ◆ Գերանդու կոթին հուպ տուր… այնպես արա, որ խոտն ընկնի աղեղի մեջ: Սերո Խանզադյան
- (ճրտրպ․) շենքի՝ կառույցի աղեղնաձև կամար
- (երժշտ․) կնտնտոց ◆ Աղեղն է հպում արծաթե լարերին, ճգնում է Միրկոն շարժել լարերը: (Ավետիք Իսահակյան)
- (կզմխս․) մարմնի զանազան մասերի ու գործարանների աղեղնաձև հատված
- (փխբ․) աղեղի ձևով գիծ (երկաթուղու, ռազմաճակատի և այլն)
- աղեղնաձև լուծ ձիեր լծելու համար, լծաղեղ
- (մրմն․) շրջանի (շրջանագծի) կեսն է
- (մրմն․) շարժում, որը կատարվում է 360° պակաս շրջագծով։ Նման շարժումներ նշելիս կիրառվում է «աղեղով» բառը, նշվում է շարժման ուղղությունը և վերջնադիրքը։
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- անեղ
- կնտնտոց, կնկնտոց
- ծիածան, աղեղնակ, աղեղնավոր, (ժղ․)` աստվածակամար, նշանակ, անանակ, տերունյան, տիրական, չաչագոտի, գոտի, կանաչ-կարմիր, կանաչ ու կարմիր, կանաչ-կարմիր գոտի, Աստծու գոտի, Արամազդա (Արամազդի) գոտի, ծիրանի գոտի, սիրական գոտի, երկնքի յոթ կամար, երկնքի աղեղ, չաչչա գոտի (գվռ․)
- լծաղեղ, կամար
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Սեռ. | աղեղի | աղեղների |
| Տր. | աղեղի(ն) | աղեղների(ն) |
| Հայց. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Բաց. | աղեղից | աղեղներից |
| Գործ. | աղեղով | աղեղներով |
| Ներգ. | աղեղում | աղեղներում |
Թարգմանություններ[խմբագրել]
| զենք | |
| շրջանագծի հատված | |
| կնտնտոց | |
աղեղ2[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Գոյական
- Արարատյան` կարմրավուն ակ, մատանու քար ◆ Աղեղն կարմիր լինի՝ բաց կարմիր, և ալ լինի, լավն մեկ գոցն լինի և առանց տամարի։ Դվր
Հոմանիշներ[խմբագրել]
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Սեռ. | աղեղի | աղեղների |
| Տր. | աղեղի(ն) | աղեղների(ն) |
| Հայց. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Բաց. | աղեղից | աղեղներից |
| Գործ. | աղեղով | աղեղներով |
| Ներգ. | աղեղում | աղեղներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ[խմբագրել]
| Թարգմանություններ | |
աղեղ3[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Գոյական
- Նոր Բայազետ, Սեբաստիա, Մուշ` ծիածան
Հոմանիշներ[խմբագրել]
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Սեռ. | աղեղի | աղեղների |
| Տր. | աղեղի(ն) | աղեղների(ն) |
| Հայց. | աղեղ(ը) | աղեղներ(ը) |
| Բաց. | աղեղից | աղեղներից |
| Գործ. | աղեղով | աղեղներով |
| Ներգ. | աղեղում | աղեղներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ[խմբագրել]
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Աղեղ (զենք): |
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Հայերեն բառեր պատմական իմաստով
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Հայերեն բառեր երկրաչափական իմաստով
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Շուշանիկ Կուրղինյան
- Քաղվածք/Սերո Խանզադյան
- Հայերեն բառեր ճարտարապետական իմաստով
- Հայերեն բառեր երաժշտական իմաստով
- Հայերեն բառեր կազմախոսական իմաստով
- Հայերեն բառեր մարմնամարզական իմաստով
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Արարատյան բարբառային բառեր
- Նոր Բայազետի բարբառային բառեր
- Սեբաստիայի բարբառային բառեր
- Մուշի բարբառային բառեր
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան» գրքից
