ամաչել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑmɑˈt͡ʃʰɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ամաչել
վանկեր՝ ա•մա•չել
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Ծագումն անհայտ է։ Հազիվ թե կապ ունենա հնդեվրոպական * o-mətiō-՝ -mē- «փափագել, տենչալ» արմատի հետ՝ -t աճականով (ածանցով). հմմտ. հունարեն μάσμάω՝ «հուզվել, խիստ ցանկանալ, տենչալ, փափագել», μαί՝ «ձգտում է» (Հեսիքիոս), ματεύω՝ «ձգտել, փնտրել», լիտվերեն maturs «շրջահայաց», լատվիերեն matit «զգալ»։
Բայ
- ամոթ զգալ ◆ Աղջիկը սաստիկ ամաչելով չգիտեր ուր նայեր։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Ինչքան նա զվարթ էր, կատակասեր ու հաղորդակից, Հրայրն այնքան ամաչում էր նրանից. կաշկանդվում։ (Բոգդան Վերդյան)
- պատկառել, քաշվել
- ամոթխածություն զգալ, անհարմար զգալ, անհարմար վիճակում ընկնել ◆ Սմբատն ամաչեց եղբոր արածից, սակայն շտապեց զսպել իր դժկամությունը։ (Շիրվանզադե) ◆ Կամենում էր արտասվել, բայց ամաչեց ինքն իրենից։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- նվաստանալ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- շպնել (արևմտհ․), ամոթահարվել, ամոթխածել (հզվդ․), ամոթ զգալ, անհարմար զգալ, ամոթ ունենալ, ամոթահար լինել, ամոթից (ամոթու) գետինն անցնել, ամոթից մեռնել, ամոթից չիմանալ ինչ անել, ամոթից չիմանալ որ գետինը մտնել, ամոթից փշրվել, ամոթից գետինը մտնել, ամոթով լինել, ամոթով մնալ, գետինը մտնել (խսկց․), երես չմնալ, երեսը չբռնել, աչքերը կախ գցել, աչք-ունքը կուչ ածել, գետնից գետին մտնել, աչքերը փախցնել, գդակը գետին մտնել, գլուխը կախել (կախ անել, կախ գցել, հակել, քաշ անել, քաշ գցել), ամոթ անել (գվռ․), տափը մտնել, տափին կպչել (կպնել)
- պատկառել, ակնածել, քաշվել (ժղ․)
- տե՛ս նվաստանալ
| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։