աշխատանք

աշխատանք

Հայերեն

Գոյական

• ՄՀԱ՝ [ɑʃχɑtɑŋkʰ]

վանկեր՝ աշ•խա•տանք 

1. մտավոր ու ֆիզիկական լարում պահանջող, մարդկային նպատակադիր գործողություն
2. գործ, զբաղմունք
3. ծառայություն, պաշտոն
4. իր դերը, իրեն հատուկ գործողությունը կատարելը, բանելը (մեքենաների, սարքերի և այլնի մասին)
5. որևէ կարգի գործունեություն
6. ստեղծագործություն, մտավոր գործունեության արդյունք (գիրք, հոդված և այլն)
7. արհեստի, արվեստի արտադրանք
8. ջանք, ճիգ
9. նեղություն, չարչարանք, հոգնություն (հնց․)
10. (տնտգ․) արտադրության գործընթացում մարդկանց կողմից կատարվող մտավոր և ֆիզիկական բոլոր ծախսումները
11. (փիլ․) աշխատանքը նախ և առաջ մարդու ու բնության միջև կատարվող պրոցես է, որի մեջ մարդն իր սեփական գործունեությամբ միջնորդավորում, կարգավորում և վերահսկողության է ենթարկում նյութերի փոխանակությունն իր և բնության միջև
12. (մռկ․) մարդու կողմից իրականացվող գիտակցված և նպատակաուղղված գործունեության տեսակ, որը կարող է լինել նյութական (ուղղակի ամրագրվող՝ ֆիզիկական աշխատանք) և ոչ նյութական (անուղղակի ամրագրվող՝ մտավոր) ուղղված նյութական և հոգևոր արժեքների ստեղծմանը, անհատի և հասարակության պահանջմունքների բավարարմանը

Հոմանիշներ

1. գործ, զբաղմունք, պարապմունք, բան, աշխատություն, վաստակ, դատանք, ջանք, ճիգ, գործունեություն (հնց․)
2. տե՛ս աշխատապարհակ

Արտահայտություններ

1. աշխատանքի առարկա – այն ամենը, որին ուղղված է, որի վրա ծախսվում է մարդու աշխատանքը (քղտնտ․)
2. աշխատանքի բաժանում – որևէ աշխատանքի, գործի տարբեր մասերը, բաժինները աշխատողների միջև բաժանելը
3. աշխատանքի բնական բաժանում – աշխատանքի բաժանումը ըստ դեռի, տարիքի (տնտգ․)
4. աշխատանքի գործիք – այն բոլոր գործիքները, որոնք մարդը բանեցնում է իր աշխատանքային գործունեության ընթացքում
5. աշխատանքի հասարակական բաժանում – աշխատանքի այնպիսի բաժանում, որի ժամանակ համայնքները, ապա և համայնքի առանձին անդամներն զբաղվում են արտադրության տարբեր ճյուղերով, տարբերում են առաջին (խաշնարածության առանձնացումը հողագործությունից) և երրորդ (արհեստի առանձնացումը հողագործությունից) հասարակական բաժանումները
6. աշխատանքի միջոցներ – այն բոլոր իրերը, որոնց միջոցով մարդը ներգործում է աշխատառարկայի վրա և ձևափոխում այն
7. ազատում աշխատանքից – աշխատողի ցանկությամբ կամ գործատիրոջ կարգադրությամբ աշխատանքային հարաբերությունների դադարեցում
8. աշխատանքի գնահատման չափանիշ
9. աշխատանքի տեղավորում
10. աշխատանք քաղաքացիական իշխանությունների և բնակչության հետ – ռազմավարչական միջոցառումներ, որոնք զինվորական մարմիններն ու քաղաքացիական կազմակերպությունների հետ կապերի ստորաբաժանումներն իրականացնում են քաղաքացիական վարչության ու բնակչության հետ կապերի հաստատման և ամրապնդման ուղղությամբ
11. արձակում աշխատանքից – տե՛ս ազատում աշխատանքից
12. զինտնտեսական աշխատանք – տարածքի, սանհանգույցի մաքրում, խոհանոցային աշխատանքներ և այլն
13. զորացրվածների տեղավորում աշխատանքի
14. ընթացակարգային աշխատանք – որոշ տեսակների տեխնիկայի պարբերական տեխնիկական սպասարկում, որի բովանդակությունը, ծավալը և ժամկետները սահմանվում են շահագործական փաստաթղթերով
15. թռիչքադաշտային վերականգնողական աշխատանք
16. կապալային աշխատանքների կազմակերպում
17. մարտական աշխատանք – մարտական խնդիրների նախապատրաստմանն ու լուծմանը նպատակաուղղված միջոցառումների համալիր
18. մարտական աշխատանքի ռեժիմ – մարտական պայմաններում հրամանատարի ու շտաբի աշխատանքի կազմակերպման առանձնահատկությունները
19. նորոգումավերականգնողական աշխատանք
20. նորոգումավերականգնողական աշխատանքների համադասող
21. փրկարարական աշխատանք
22. օգտակար աշխատանք

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ business, employment, job, labour, operation, task, work գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ работа (ru) ‎(rabota), труд (ru) ‎(trud), деятельность (ru) ‎(dejatelʹnostʹ), функционирование (ru) ‎(funkcionirovanije) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Աշոտ Մարկոսյան, Տիգրան Դավթյան, Ամենագործածական տնտեսագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Լեգալ Պլյուս», 2008 — 218 էջ։
• Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, Փիլիսոփայական բառարան (Հայաստան), Երևան, 1975 — 468 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, ՄՌ կառավարման բացատրական բառարան (Կասկադ Քնսալթընս), Երևան, 2012 — 68 էջ։