ասպարեզ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ɑspɑˈɾɛz]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ աս•պա•րեզ 

Ստուգաբանություն

փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն asprēs, պարսկերեն asprēs/z, < լատ. arena, բառացի՝ ավազ

Գոյական

1. գործունեության՝ զբաղմունքի բնագավառ ◆ Նույնն էլ տեղի է ունենում արվեստի ասպարեզում: (Անահիտ Սահինյան)
2. գործունեության՝ զբաղմունքի հնարավորություն
3. զանազան մարզանքների՝ մրցումների՝ խաղերի հրապարակ, մրցարան, ստադիոն
4. կրկեսի ավազածածկ շրջանաձև հրապարակը
5. միջավայր, շրջապատ ◆ Հայր Սիմոնը շատ հարգևոր է մեծամեծաց ասպարեզներումը: (Ակսել Բակունց)
6. ձիարշավարան ◆ Նժույգը գլուխը շրջեց դեպի ասպարեզ: Դերենիկ Դեմիրճյան
7. երկարության չափ = 600 հունական ոտնաչափի ◆ Հետևյալ առավոտ, հազիվ արևը հորիզոնից մի ասպարեզ բարձրացած, իշխանն ու յուր թիկնապահը Աղստևի հովիտը հասան։ (Մուրացան)
8. (ճրտրպ․) (շին․) հին Հռոմում ավազապատ, կլոր կամ ձվաձև հրապարակ ամֆիթատրոնի կենտրոնում
9. Հին Հայաստանում ձիարշավարան, մրցադաշտ, մրցահրապարակ, կրկես, ստադիոն
10. ժամանակակից կրկեսում/20 դ. սկիզբ/՝ կլոր հրապարակ

Հոմանիշներ

1. միջավայր, շրջան
2. բնագավառ, ճյուղ, թատերաբեմ
3. հրապարակ, արենա, մեջտեղ
4. տե՛ս ձիարշավարան
5. տե՛ս ստադիոն

Արտահայտություններ

1. ասպարեզ իջնել, ասպարեզ մտնել
   1. հրապարակ իջնել, մի որևէ գործունեություն սկսել ◆ Երբ ես դժբախտության օրերում ասպարեզ իջա միայնակ գործելու, ինձ հետ ունեի միայն մի քսան մարդ։ (Մուրացան)
   2. երևան գալ ◆ Ասպարեզ իջան նոր բեմադրություններ, որոնք կոլեկտիվի համառ ու ջանասեր աշխատանքի արդյունք են։ (Մամուլ)
2. ասպարեզ կարդալ՝ կանչել - մարտի հրավիրել, մրցման նրավիրել ◆ Վես ու ամբարտավան դեմքով մը կանգնել էր դեմս, ասպարեզ կարդալով կարծես ինծի՝ որ իր խոսքերուն ունկնդրելե ավելի լանջքին հարույցքը կը դիտեի։ (Գրիգոր Զոհրապ)
3. ասպարեզ նետել - հրապարակ հանել, մեջտեղ բերել ◆ Դուք եք, որ ասպարեզ եք նետում «գոյության կռիվ», որպեսզի փախուստ տաք մահից։ (Նար-Դոս)
4. ասպարեզ տալ - հնարավորություն տալ (ծավալվելու, դրսևորվելու) ◆ Նա հետզհետե լայն ասպարեզ տվեց յուր մոլեգին կրքին։ (Պերճ Պռոշյան)
5. ասպարեզ բանալ - տեղ տալ, հրապարակ բաց անել ◆ Զորագունդը ետ-ետ գնաց, որ ասպարեզ բանահարձակման թափի համար։ Դերենիկ Դեմիրճյան
6. ասպարեզ բերել - ի հայտ բերել ◆ Ասպարեզ բերածնոր նյութերի հիման վրա հրաժարվեց իր որոշ տեսակետներից։ (Անահիտ Սահինյան)
7. ասպարեզ գալ - ի հայտ գալ ◆ Պետք է մրցեի, եթե ասպարեզ չգար մի տագնապող հարց։ (Անահիտ Սահինյան)
8. ասպարեզ հանել - ի հայտ բերել, հայտնի դարձնել ◆ Մեր պարտքն է ասպարեզ հանել հանգուցյալի օրինակելի բերգործությունը։ (Շիրվանզադե)

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ field, arena գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ область (ru) ‎(oblastʹ), арена (ru) ‎(arena), поприще (ru) ‎(poprišče), поле (ru) ‎(pole), деятельности (ru) ‎(dejatelʹnosti), ристалище (ru) ‎(ristališče), арена (ru) ‎(arena), среда (ru) ‎(sreda), окружение (ru) ‎(okruženije), стадий (ru) ‎(stadij) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։