աքցան
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑkʰˈt͡sʰɑn]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աքցան
վանկեր՝ աք•ցան
աքցան1[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Թերևս փոխառություն արևելակովկասյան աղբյուրից. հմմտ. տինդերեն kuuli, լակերեն къаьцла, ագուլերեն кьц-кьец, թաբասաներեն кьаццар «աքցան»։
Գոյական
- մետաղյա գործիք մի առացքով կամ կոճակով մկրտաձև իրար միացած կեռածայր ձողերից՝ որևէ բան պինդ բռնելու, բևեռ դուրս բերելու և այլնի համար
- (փխբ․) խիստ՝ ուժեղ ճնշում (քաղաքական, տնտեսական և այլն), նեղ՝ ծանր կացություն՝ վիճակ ◆ Մրցավազքի աքցանի մեջ աշխարհը շնահեղձ է լինում։ (Սովետական Հայաստան)
- (սննդ․) ջրաղացի կամ ձևավորող մեքենայի լիսեռների միջև ճեղքը (տարածությունը)
- (նորբ․) գամահան, ունելիլ
Հոմանիշներ[խմբագրել]
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- աքցանի մեջ առնել
- (ռազմ․) երկու կողմից թշնամուն թևանցել շրջապահելը
- (փխբ․) որևէ տեսակետից ուժեղ ճնշման մեձ պահել, նեղել
- աքցանով են դուրս գալիս (բառեր, խոսք և այլն) - շատ սակավախոս է
- աքցանով հանել (խոսք, պատասխան)
- դժվարությամբ՝ հարկադրանքով խոսեցնել
- ասվում է շատ դանդաղ խոսող մարդու մասին
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աքցան(ը) | աքցաններ(ը) |
| Սեռ. | աքցանի | աքցանների |
| Տր. | աքցանի(ն) | աքցանների(ն) |
| Հայց. | աքցան(ը) | աքցաններ(ը) |
| Բաց. | աքցանից | աքցաններից |
| Գործ. | աքցանով | աքցաններով |
| Ներգ. | աքցանում | աքցաններում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ[խմբագրել]
Թարգմանություն
աքցան2[խմբագրել]
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ածական
- Ալաշկերտ, Խոտուրջուր՝ տե՛ս աքացկան ◆ Աքցան կովն ինչի՞ կուգա։ (Մ․Հաճյան) ◆ Ձին ձիու մոտ կաբին, յա աքցան կեղի, յա՝ կըձան։
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- կծաքցան
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ[խմբագրել]
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Կարինե Գրիգորյան, Արմեն Մարտիրյան, Սննդի անվտանգության, սննդի քիմիայի և սննդարտադրական տեխնոլոգիաների անգլերեն-հայերեն-ռուսերեն տերմինաբանական համառոտ բառարան (ԵՊՀ հրատարակչություն), Երևան, «Երևանի պետական համալսարան», 2017 — 72 էջ։
- Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Սովետական Հայաստան
- Հայերեն բառեր սննդի անվտանգության, սննդի քիմիայի և սննդարտադրական տեխնոլոգիական իմաստով
- Հայերեն նորաբանություններ
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Հայերեն բառեր ռազմական իմաստով
- Հայերեն ածականներ
- Ալաշկերտի բարբառային բառեր
- Խոտուրջրի բարբառային բառեր
- Քաղվածք/Մ․Հաճյան
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Սննդի անվտանգության բառարան» գրքից
- «Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան» գրքից