բաժին

Հայերեն

Արտասանություն

ՄՀԱ: []

• ՄՀԱ՝ [bɑˈʒin]

վանկեր՝ բա•ժին 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ bāžīn. հմմտ. հայերեն (< իրանական) բաժ, բաժանել։

Գոյական

1. բաժանված ամբողջի ամեն մի մասը, կտորը
2. բաժանված ամբողջի այն մասը, որ հասնում, ընկնում է մեկին ◆ Զուր տեղը իմ դեմ դատ էին բացել, թե իրանց բաժնին ես եմ տիրացել։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Հավք ու թռչուն ծլվլացին շուրջը կալին… Ու բաժիններն առան թռան։ (Ավետիք Իսահակյան)
3. սննդի, պարենի և այլն որոշ քանակ, որ տրվում է մեկին, որոշ ժամանակվա համար
4. կեռակրի որոշ քանակ, որ տրվում է ճաշարաններում ◆ Գիքորը պետք է տունը մաքրեր, ամանները լվանար… դուքանը բաժին տաներ։ Հովհաննես Թումանյան
5. սեղանի սպասք, որ հատկացվում է մեկին
6. որևէ ամբողջից հասանելիք մաս
7. մասնակցություն, ընկերակցություն
8. բախտ, ճակատագիր, վիճակ
9. բաժնետիրական ձեռնարկության մեջ ունեցած մաս
10. շենքի տան բաժանմունք
11. հիմնարկի, ձեռնարկության որևէ բնագավառով զբաղվող մաս ◆ կադրերի բաժին
12. ուսումնական հաստատություն առանձին մասնագիտություն ընդգրկող մաս
13. արևելագիտության բաժին
14. որևէ բնագավառով զբաղվող հիմնարկ, որ մտնում է ավելի մեծ հիմնարկության կազմի մեջ ◆ ժողկրթության բաժին
15. գրքի, թերթի, հանդեսի և այլն բովանդակության մի միասնություն կազմող մաս ◆ թերթի գրական բաժին
16. որևէ բանի վորոշ քանակ, չափ (դոզա) (մսնգ․)
17. հիմնարկության, հաստատության և այլն որոշակի մասնագիտություն ներկայացնող ստորաբաժանում, (սեկտոր) (նոր)
18. դասարան, խումբ (հնց․)
19. (մսնգ․) բաժանարար սարքի կողմից նրբասանրող մեքենայի ցիկլի ընթացքում անջատված մարնաթելերի քանկություն
20. (բսբ․) բուսական թագավորության տաքսոնոմիական ամենաբարձր միավորը
21. (մռկ․) առանձին միավոր կամ օղակ ընկերության գործառույթային կամ կազմակերպական կառուցվածքում

Հոմանիշներ

1. հատված, բաժանմունք
2. մաս հասանելիք (հասնելիք), բագ (հնց․)
3. հանգանակ, ռափակ (ծախսի)
4. օրաբաժին, օրապարեն
5. կերակուր, ճաշ
6. ճաշաբաժին, կերակրաբաժին

Արտահայտություններ

1. բաժին անել - բաժանել, բաշխել ◆ Գարունքին, երբ հերվա պես ձյունը հալվեց Արայի լեռան փեշերից, եկան հողերը բաժին անելու։ (Ակսել Բակունց)
2. բաժին ընկնել
   1. իբրև բաժին հասնել
   2. վիճակվել ◆ Թեև կարճատև՝ ինձ բաժին ընկան Երկնարժան բախտի մի քանի վայրկյան։ Հովհաննես Թումանյան
3. բաժին հանել, տալ - որոշ մաս բաժին տալ, մասնատրել ◆ Երբեմն բաժին էր հանում իր աղքատիկ գրպանից։ (Ակսել Բակունց) ◆ Ամեն օր Մարթան գալիս է արտասուքն աչքերին, աղաչում, որ իրեն բաժին տան հոր ժառանգությունից։ (Շիրվանզադե)
4. բաժին ունենալ - մաս ունենալ, մասնակից լինել ◆ Նրա ճարպոտ դեմքի վրա մեծ հետքեր էին թողել ուրախությունները, մինչդեռ վշտերը, ինչպես Սեդան զգաց, քիչ բաժին պետք է ունենային այդ գործում։ Անահիտ Սեկոյան
5. բաժինը բերել - մասնակցություն ցուցաբերել, մասնակցել
6. բաժնետիրական ընկերություն
7. բաժին ուզել - ողորմություն ուզել ◆ Իր խաղն ասում է ու բաժին ուզում։ Հովհաննես Թումանյան
8. մահի բաժին անել - սպանել, մեռցնել
9. մահի բաժին դառնալ - մեռնել
10. շան բաժին դառնալ - փչանալ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ department, fraction, section, sector, unit գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ часть (ru) ‎(častʹ), порция (ru) ‎(porcija), паёк (ru) ‎(pajók), отдел (ru) ‎(otdel) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Լ․ Մուղնեցյան, Մասնագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Գյումրի, «Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարանի տպագրություն», 2007 — 268 էջ։
• Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, ՄՌ կառավարման բացատրական բառարան (Կասկադ Քնսալթընս), Երևան, 2012 — 68 էջ։