գիտակցություն

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ɡitɑkt͡sʰutʰˈjun]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ գի•տակ•ցութ•յուն 

Բացատրություն

1. (նորբ․) բանականություն, խելք, դատողություն, միտք
2. օբյեկտիվ իրականության ընկալումն ու ըմբռնումը, շրջապատը մտովին ընկալելու ունակությունը ◆ Գիտակցության գալ, գիտակցությունը կորցնել։
3. հասարակական կյանքի հասկանալը՝ գիտակցելը ◆ Քաղաքական գիտակցություն:
4. (գիտ․) մարդու ուղեղում իրականության արտացոլման պրոցեսը, որի մեջ մտնում են մարդու հոգեկան գործունեության բոլոր ձևերն ու նպատակասլաց գործունեությունը ◆ Գիտակցությունը ուղեղի ֆունկցիան է։
5. մարդու, որպես որոշ հասարակական դասակարգի ներկայացուցչի, հոգեբանությունը և քաղաքական, փիլիսոփայական, կրոնական, գեղարվեստական և այլ հայացքները ◆ Կեցությունը որոշում է գիտակցությունը:
6. գիտակցելը, ըմբռնելը, հասկանալը ◆ Պարտքի՝ պատասխանատվության գիտակցություն:
7. գիտենալը, տեղյակ լինելը, իրազեկություն ◆ Այդ մասին նա գիտակցություն չուներ։
8. ուշք
9. (սոց․) մարդու ուղեղի մաս, որը ինքնակառավարվող է

Հոմանիշներ

1. բանականություն, դատողություն, տրամաբանություն, ողջամտություն, խելք, միտք
2. ուշք, զգոնություն, սթափություն

Արտահայտություններ

1. գիտակցության բերել
   1. ուշքի բերել
   2. մոլորությունից՝ սխալից ետ կանգնեցնել, խելքի բերել
2. գիտակցության գալ
   1. ուշքի գալ
   2. գիտակից դառնալ, քաղաքական գիտակցություն ձեռք բերել
3. գիտակցությունը կորցնել - ուշաթափվել

Բաղադրյալ բառեր

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սուսաննա Ասիկյան, Սոցիոլոգիա (Անգլերեն-հայերեն բացատրական բառարան), Երևան, ««Զանգակ» հրատարակչություն», 2015 — 208 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, Փիլիսոփայական բառարան (Հայաստան), Երևան, 1975 — 468 էջ։
• Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։