դեղ

Հայերեն

«դեղ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Արտասանություն

ՄՀԱ: [degh]

վանկեր՝ դեղ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *dhel- «ծաղկել, կանաչել» արմատից՝ *dhal- ձևի կողքին, որից դալար։

Գոյական

1. հիվանդությունը բուժելու կամ կանխելու համար գործածվող նյութ, բուժանյութ ◆ Հերը հեռանում է թե չէ աղջիկը վազում է, պահարանից մի դեղ է հանում, բերում է քսում տղու վերքին։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Հայր Սահակը բուսական և կենդանական նյութերից պատրաստում էր ամեն տեսակ դեղեր, սպեղանիներ թե արտաքին, թե ներքին ցավերի դեմ Ստեփան Զորյան
2. դժբախտությունը` վիշտը ամոքելու միջոց, դարման, ճար (փխբ․) ◆ Որդու վերադարձը և գուրգուրանքը դեղ էր իր զառամյալ մոր վշտերը սփոփելու։
3. ծարիր (հնց․)
4. շպար (հնց․)
5. բուժական, քիմիական ու ներկային նյութերի ընդհանուր անվանումը (հնց․)
6. թույն (ժղ․) ◆ Ես մի դեղ կխմեմ և…կմեռնեմ։ (Ղազարոս Աղայան)
7. թանաք (հնց․)
8. (դղբն․) այս տերմինը ռուսերենում կիրառվում է «դեղ» իմաստով, որի հայերեն թարգմանությունը՝ դեղամիջոց, երկար ժամանակ սխալմամբ կիրառվել է նույն իմաստով

Հոմանիշներ

1. բուժամիջոց, դարման, ճար, սպեղանի, բալասան
2. փարփ (հզվդ․)
3. ճարճարան (բրբ․)
4. միջոց, ելք, հնար, հնարք
5. ճար ու ճամփա, ճար ու ճարան, դեղ ու դարման, ճար ու ճարակ (ժղ․)

Արտահայտություններ

1. դեղ անել - 1. դեղով բուժել։ 2. վիշտը մեղմացնել, սփոփել։ 3. որևէ միջոց, հնարք գտնել (նեղ վիճակից դուրս գալու համար)
2. դեղ-դարման ― դեղուդարման
3. դեղ դնել, քաշել ― ծարրել
4. դեղ տալ ― թունավորել

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ medicine, drug, potion, elixir արաբերեն՝ دواء գերմաներեն՝ Arznei, Medikament դանիերեն՝ medicin էսպերանտո՝ իսպաներեն՝ medicamento իտալերեն՝ medicina հոլանդերեն՝ medicijn հունարեն՝ շվեդերեն՝ läkemedel, medicin պորտուգալերեն՝ remédio ռուսերեն՝ лекарство (ru) ‎(lekarstvo), яд (ru) ‎(jad), отрава (ru) ‎(otrava), сурьма (ru) ‎(surʹma), снадобье (ru) ‎(snadobʹje), чернила (ru) ‎(černila), духи (ru) ‎(duxi), лекарственное средство (ru) ‎(lekarstvennoje sredstvo) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ médicament

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Հովհաննես Մակարյան, Կիմ Աբելյան, Անասնաբուժական կլինիկական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Ստամպա», 2002 — 256 էջ։
• Է․Ս․Գաբրիելյան, Ա․Վ․Սեդրակյան, Դեղաբանական ու դեղագիտական տերմինների ռուսերեն-հայերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն», 2010 — 116 էջ։