դեմ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [dɛm]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ դեմ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն dēm, պարսկերեն dīm, dīma, ավեստերեն daēman:

Կապ

1. մեկի մի բանի՝ առջև՝ հանդեպ ◆ Մի օր էլ եկավ անհանգիստ տղան, կանգնեց իր բարի, իր սիրող մոր դեմ։ Հովհաննես Թումանյան , ◆ Փռվել է իմ դեմ ծովը հողմակոծ։ Եղիշե Չարենց

Ածական

1. մեկի մի բանի հակառակ ◆ Որսին կռվում է իր հոր դեմ, եղբայրը՝ եղբոր դեմ։ (Րաֆֆի)
2. ի վնաս մեկի՝ մի բանի
3. համեմատությամբ ◆ Կյանքն ակնթարթ է հավեժության դեմ։ (Ավետիք Իսահակյան)
4. մոտ, մոտերքը
5. մեկի՝ մի բանի դեմ ուղղված, ընդդեմ

Գոյական

1. բացասական քվե
2. դիմացի առջևի տարածություն՝ տեղ

Հոմանիշներ

1. դիմաց, առջև, առաջ, հանդեպ, հանդիման, դեմ դիմաց, դեմ հանդեպ, հակառակ, ընդդեմ, հակընդդեմ, համեմատ, մոտ, մոտերքը

Արտահայտություններ

1. դեմ անել- դեպի մեկի՝ մի բանի՝ կողմը դարձնել՝ ուղղել
2. առաջարկել, մատուցել հրամցնել
3. կպցնել, հպել
4. մեկի մի բանի ողղությամբբռնել, պահել մի բան
5. որևէ արգելքի առջև կանգնեցնել
6. դեմ առնել-կանգ առնել, չշարժվել, ակռկել
7. համառել, իր ասածին մնալ՝ կանգնել
8. հանդիպել
9. կպչել, դիպչել
10. դեմն առնել՝ բռնել-առաջն առնել, խափանել, խանգարել
11. առջև պատել
12. դեմը գալ-ընդառաջ գալ, դիմավորել,

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։