ըստ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [əst]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ըստ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բնիկ հնդեվրոպական՝ *posti-` *pos- «կից, հետևից, հետո» ձևից. հմմտ. լատիներեն post (հին poste) «հետո»։
Կապ
գործ է ածվում տրական հոլովի հետ և նշանակում է
- համաձայն, համեմատ ◆ Ըստ իմ կարծիքի, ըստ իմ կարողության, ըստ ցուցակի։
- չափով, համեմատությամբ ◆ Ըստ պահանջի, ըստ հնարավորության;
- բաշխման կարգը, սկզբունքը (գործիական հոլովի նշանակությամբ) ◆ Մարդկանց դասավորում էին ըստ բրիգադների։ Սերո Խանզադյան ◆ Հյուրերը նստեցին ըստ տարիքի։
- որոշ տեսակետով, մոտեցումով, որոշ տեսակետից, մի բանի համապատասխան (գործիական հոլովի նշանակությամբ) ◆ Ըստ ձևի և ըստ բովանդակության, ըստ ամենայնի, ըստ օրինակի։
- դատելով, նայելով ◆ Ըստ երևույթին, ըստ հարմարության։
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- համաձայն, համեմատ (գործածվում է տրական հոլովի հետ)
- նման, պես, համապատասխան (որոշ մոտեցումով, որոշ տեսակետից)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- ըստ ամենայնի - ամեն բանով, բոլեր տեսակետերից
- ըստ այդմ, ըստ այսմ, ըստ այնմ
- դրա, սրա, նրա համաձայն, համապատասխան (այս, այն) բանի
- հետևաբար, ուրեմն
- ըստ արժանավույն, ըստ արժանվույն
- արժանիքների համաձայն
- արժանի կերպով
- ըստ բավականին - բավականաչափ
- ըստ երևույթին - տե´ս ըստերևույթին
- ըստ էության
- իրականում, իսակապես
- էության վերաբերող, բուն նյութին վերաբերող
- ըստ էության խոսել
- խոսել ամենահիմնականի, գլխավորի մասին
- ժողովներում, նիստերում և այլնում խոսել քննարկվող հարցի (և ոչ թե քննարկման կարգի) մասին
- ըստ ինքյան - տե´ս ըստինքյան
- ըստ իս - իմ կարծիքով
- ըստ կարգի
- կարգի համաձայն, կարգով
- հերթով, հերթականությամբ
- կարգին վերաբերող
- ըստ կարգի խոսել
- հերթականությամբ խոսել
- ժողովներում, նիստերում և այլնում խոսել քննարկման կարգի մասին
- ըստ կարի - կարողության, հնարավորության չափով
- ըստ կարել(վ)ույն - կարելիության, հնարավորության չափով
- ըստ հարկի - հարկ եղածի պես, ինչպես որ հարկավոր է
- ըստ մեծի մասի - մեծ մասամբ
- ըստ որում
- որի համաձայն, համապատասխան
- որովհետև, քանի որ
- ըստ պատկանել(վ)ույն - ում (ինչին) որ պատկանում է, պատկանելիության համաձայն
- ըստ պատշաճի - ինչպես որ պատշաճ է, հարմարորեն, տեղին
- ըստ օրենքի - օրենքի համաձայն, օրենքով
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։