թուր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tʰuɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ վանկեր՝ թուր
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բնիկ հնդեվրոպական՝ *tōr-` *ter(ə)- «տրորել, շփել, շփելով մաշեցնել, ծակել» արմատից. հմմտ. հունարեն τείρω` «մաշեցնել, ուժասպառել», τορεύω` «ծակել, կտրել», τόρος` «դուր», լատիներեն terō «տրորել, փշրել, աղալ», ռուսերեն тереть «տրորել»։
Գոյական
- կտրելու և խոցելու պողպատյա սառը զենք ՝ ուղիղ կամ քիչ կոր ծայրով՝ սովորաբար մեկ սայրով, սուր
- (ժղ․) թրաձև երկար փայտ, որով միացնում՝ կապում են գութանի կամ արորի էշը առատամի հետ
- (ժղ․) կիսաշրանաձև փայտ, որ գտնվու՝մ է ոստայնի ստորրի մոտ և որով ամրացնում են թելերը
- (ժղ․) ջրաղացի ոտքի վրա, ամրացրած թրաձև փայտ, որը բարձրացնելով կամ իջեցնելով կանոնավորում են ալյուրի նրբությունը
- {(ժղ․) սայլի ճախարակի երկու թևերը իրար հետ միացնող փայտ
- (փխբ․) այն, ինչ որ կտրելու կամ խոցելու պես սուր ցավ՝ կսկիծ է պատճառում տախտակների լայն արանքներից հարվածում են ցրտի թրերը
- նույն է՝ թրախոտ
- տե՛ս սրբած թուր
- (փխնն․) թրով զինված մարտիկ, թրով կռվող ◆ Մարտի մեջ էին մտել ավելի քան չորս հազար թուր ու սվին։
- թուր առնել-կովի ելնել թուր բարձրացնել
- թրով սպառնալ
- կռվի ելնել
- թուր կախել-մեկի վրա ճնչում գործադրել, բռնադատել
- թուր կեծակի տե՝ս թուր կեծակի թուր ճռնել շարժել-թրով սպառնալ թուրը արորի՝ խոփի փոխել -թրերից արոր կռել, խաղաղ աշխատանքի դիմել , պատերազմական դրությանը վերջ տալ թուրը բանել մեկի վրա-մեկին հաղթել՝ ընկճել ՝ իրեն ենթարկել թուրը թե աջ է կտրում , թե ձախ -ուժեղ՝ազդեցիկ է, ինչ ուզի կանի
- թուրը կտրուկ անել-զորեղ հաղթական դարձնել թուրը կտրուկ լինել -ամեն ցանկություն կատարել կարողանալ թուրը խաչաձևել, տե՝ս խաչաձևելի տակ թրի երկու բերանն էլ կտրել -զոռբա՝ զորեղ լինել
- մեկի թրի տակ խոնարհվել՝ թրի տակով անցնել -հպատակվել, հնազանդվել
- հողահերձ, ձևիչ
- կկոց, մագոգ, բարակ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- (նորբ․) սուր, սուսեր, (հին) վաղակավոր, խադ, խարբ, յաթաղան, շիմշիր, նրան
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։