իմաստ
Հայերեն
Արտասանություն
ՄՀԱ: [imast ]
վանկեր՝ ի-մաստ
Գոյական
- մտքով ընկալելի բովանդակություն՝ հասկացություն՝ միտք (օրինակ՝ բառի իմաստ, նախադասության իմաստ, քերականական իմաստ)
- պատմածի՝ շարադրվածի՝ գրվածի բովանդակությունը ◆ Լուսեղեն է խոսքերիդ իմաստը, պարզ ու խորունկ։ (Վահան Տերյան)
- արժեք, նշանակություն ◆ Կյանքը մի նոր իմաստ էր ստանում նրա աչքում։
- (փխբ․) էություն, կարևորություն ◆ Հասկացի'ր դեպքերի պատմական իմաստը:
- (փխբ․) նպատակ ◆ Հոգեվարքի մեջ մտածում էր կյանքի իմաստի մասին։ (Կ. Ռյուկման)
- (փխբ․) օգուտ, օգտակարություն ◆ Իմաստ կա՞ր, արդյոք, այդ չարչարալից աշխատանքի մեջ։
- (փխբ․) բանականության՝ խելքի՝ խելացիության արտահայտություն ◆ Նրա դեմքը կլորացել էր, ավելի գեղեցկացել և աչքերում ավելի իմաստ կար, քան աղջիկ ժամանակ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- միտք, բովանդակություն, գաղափար, խորհուրդ, (հնց․) իմացված, իմացություն
- նշանակություն, առում (բառի)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- իմաստ տալ
- արժեք՝ նշանակություն ունենալ, կարևոր համարել
- իմաստավորել
- այս կամ այն կերպ մեկնաբանել՝ հասկանալ ◆ Դու ես այդ իմաստը տալիս իմ ասածներին։
- իմաստ ունենալ
- որևէ բանական՝ տրամաբանական հիմք՝ արդարացում ունենալ։ ◆ Իմաստ ունի՞ արդյոք քո հրաժարականը
- նպատակ՝ արդյունք՝ օգուտ ունենալ ◆ Եվ իմաստ չուներ ճամփան անհեթեթ։ Եղիշե Չարենց
- իմաստի ընդլայնում՝ լայնացում (լեզվբ․) - բառիմաստի պատմական փոփոխություն, որի հետևանքով բառի հին իմաստի պահպանման հետ նրան տրվում է նաև նոր իմաստ(ներ) կամ մեծանում է բառիմաստի ծավալը (օրինակ՝ սուր բառն սկզբնապես նշանակել է ծակող գործիք, իսկ հետագայում ստացել է նաև՝ հատու նշանակությունը, ապա զգայարանների (աչքի, լսողության, հոտառության) զգայելու բարձր աստիճան ունենալը)
- իմաստի լավացում (լեզվբ․) - բառիմաստի պատմական փոփոխություն, որ հանգեցնում է նախկին չեզոք կամ բացասական իմաստի դրական իմաստով փոխարինելուն (օրինակ՝ բույր բառը նախկինում նշանակել է հոտ, իսկ այժմ՝ լավ՝ դուրեկան հոտ)
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։