իմաստություն
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [imɑstutʰˈjun]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ իմաստութիւն
վանկեր՝ ի•մաս•տու•թյուն
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Գոյական
- իմաստուն լինելը, իմաստունի գիտությունը ◆ Ինքն էլ իր հերթին անում էր մի պատմություն նրա իմաստությունից և հնարագիտությունից։ (Ակսել Բակունց) ◆ Այդ մարդիկ լավ ճանաչում են նրան, գիտեն թե որքան է հպարտացել իր խելքով, իր իմաստությամբ: (Շիրվանզադե)
- կյանքի ՝երևույթների՝ դեպքերի և այլնի խոր իմացություն՝ բարձր ճանաչողություն, բարձրագույն գիտություն ◆ Բոլորը մկրտվում են միևնույն համալսարանական տաճարի մեջ գիտության, իմաստության լույսով։ (Րաֆֆի) ◆ Իմաստության անմահ լույսով ճաճանչված՝ հրճվում էր անհաղթ հոգին Սոկրատի։ (Ավետիք Իսահակյան)
- հանճարեղ՝ իմաստալից խոսք՝ միտք՝ առած՝ գրվածք ◆ Ով իմ որդիք, իմ հեգ որդիք, ականջ դրեք իմաստության: Հովհաննես Թումանյան ◆ Չիք չարիք առանց բարյաց, - ասում է իմաստությունը: Եղիշե Չարենց ◆ Պատահական չէ, որ ժողովրդի իմաստությունն ասում է… (Մամուլ)
- գիտություն ◆ Նա ամենայն ջանք գործ դրեց հիմնել… իմաստության մի տաճար, մի հոյակապ ճեմարան։ (Րաֆֆի)
- իրերը՝ երևույթները լավ ըմբռնելու ճանաչողություն՝ կարողություն ◆ Աշխարհը քանի առաջ է գնում, այնքան մեծ խելք ու իմաստություն է ստանում։ (Տեր-Հովհաննես)
- (հնց․) փիլիսոփայություն, իմաստասիրություն ◆ (Հունաստանը) տվեց Ակրոպոլիս, գիտություն, իմաստություն, գրականություն։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- ճշմարտություն, դրույթ ◆ Կոդակը լավ է ըմբռնել այն իմաստությունը, որ հաճախ ամենամեծ խորամանկությունը անկեղծությունն է։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- խելք, խոհեմություն ◆ Թող սրբությունն ու խիղճը իմաստություն տան մեզ։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Սիրտը միշտ իմաստություն չգիտեր։ (Արփիար Արփիարյան)
- իմաստ, նշանակություն, նպատակ ◆ Բայց որքան հաջող կվարի նա այդ կռիվը և ո՞րն է դրա գերագույն իմաստությունը: Դերենիկ Դեմիրճյան
- իրադրությունը հասկանալը, խորամանկություն, հնարամտություն ◆ Լուռ էր մնում կանացի իմաստության ու երկյուղի ազդեցության տակ։ (Նաիրի Զարյան)
- փորձառություն
- խոր իմացականություն, հանճար
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- խելք, հանճար (փխբ․), ողջամտություն, ողջախոհություն, վսեմախոհություն (հնց․)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- իմաստության քար - երևակայական քար՝ միջոց, որով ալքիմիկոսները հույս ունեին հասարակ մետաղները ազնիվ մետաղների վերածել
- իմաստության ատամներ - ծնոտի երկու ծայրերի վերին ու ստորին սեղանատամները, որոնք ամենից ուշ են բուսնում
- իմաստության տոպրակ (ծաղր․)
- հիմար, անխելք, խելքի տոպրակ
| Ա ներքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | իմաստություն(ը) | իմաստություններ(ը) |
| Սեռ. | իմաստության | իմաստությունների |
| Տր. | իմաստության(ը) | իմաստությունների(ն) |
| Հայց. | իմաստություն(ը) | իմաստություններ(ը) |
| Բաց. | իմաստությունից | իմաստություններից |
| Գործ. | իմաստությամբ | իմաստություններով |
| Ներգ. | իմաստությունում | իմաստություններում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Քաղվածք/Շիրվանզադե
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Եղիշե Չարենց
- Քաղվածք/Մամուլ
- Հայերեն բառեր հնացած իմաստով
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Քաղվածք/Արփիար Արփիարյան
- Քաղվածք/Նաիրի Զարյան
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից