Jump to content

ինչ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ինչ

վանկեր՝ ինչ 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

< инч < անգլ. inch

Դերանուն

«ի՞նչ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով
  1. հարցում առարկայի՝ երևույթի՝ հատկանիշի ևն մասին ◆ Ի՞նչ ես բերել մեզ։
  2. հարցում գործողության մասին ◆ Ի՞նչ ես անում։
  3. ընդհանուր հարցում՝ նախադասության իմաստով կամ ասածը կրկնելու համար ◆ -Նա դեռ հիվանդ է։ - Ի՞նչ:
  4. հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ նշանակում է՝ ոչ այլ ինչ, ուրիշ ոչինչ ◆ Գրում եմ ձեզ, ի՞նչ է մնում, ի՞նչ կարող եմ ասել ուրիշ։ (Ալեքսանդր Պուշկին)
  5. հարցում քանակի՝ չափի մասին՝ որքան, ինչքան նշանակությամբ ◆ Ի՞նչ արժե այս կտորը։
  6. հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ արտահայտում է կասկած կամ ժխտում ◆ Ի՞նչ օգուտ ձեր հասնելուց, երբ կռիվն արդեն վերջացել է։
  7. հարցում որպիսության՝ հատկության մասին ◆ Ի՞նչ մարդ է քո ծանոթը։
  8. հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ արտահայտում է արհամարհանք՝ վատ, անարժան նշանակությամբ ◆ Նա ի՞նչ բժիշկ է. տգետի մեկն է։
  9. ինչ-որ ◆ Թող այդ անվանեն նյարդախտ, ծերունական խելագարություն, ինչ սրտները կուզի։ Համո Սահյան
  10. հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ, ժխտական բայաձևի հետ՝ շատ բան, ամեն բան, ամեն ինչ ◆ Ինչե՞ր միայն չեն կատարի ամբոխները խելագարված։ Եղիշե Չարենց
  11. հռետորական հարցման և բացականչական նախադասությունների մեջ՝ դա ի՞նչ է որ, ոչ թե ◆ Ի՞նչ խոսել, ի՞նչ շշնջալ, որոտում, ճչում էինք։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  12. (հնց․) փոքր-ինչ, մի քիչ, որոշ չափով ◆ Ցնցվել ինչ հոգով… թեթև քայլերին հետևել աչքով և մեղմ հառաչել - ահա ողջ նորա սիրո պահանջը։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  13. խնդիր երկրորդական նախադասությունը՝ ինչը որ, ինչ բան որ, նշանակությամբ ◆ Ամեն բան, ինչ պահանջել է, արել է։
  14. երկրորդական ենթակա նախադասությունը՝ ինչը որ, ինչ բան որ նշանակությամբ ◆ Ինչ ընկավ նրա ձեռքը, կորած է։
  15. գործածվում է իբրև բացականչություն՝ զարմանք, հիացմունք արտահայտելու՝ համար ◆ Նա գլուխը խոթում էր անգամ տանտիրուհու պահարանը, դռան հայելուն էր դիպչում, որի մեջ արտացոլվում էին ի՞նչ հագուստներ։ Աշոտ Հովհաննիսյան

Շաղկապ

  1. կապում է գլխավոր նախադասության հետ՝
    1. լրացում երկրորդական նախադասությունը՝ որ նշանակությամբ ◆ Չորրորդն օրն է, ինչ շարունակվում են ցույցերը։
    2. ժամանակի պարագա երկրորդական նախադասությունը՝ երբ, որ ժամանակ նշանակությամբ ◆ Այն բանից հետո, ինչ… ընդամենը մի ժամում այրվեց ու մոխիր դարձավ ամբողջ մի թադամաս, ազդանշանից ահաբեկվում էին նույնիսկ ամենաքաջ մարդիկ։ ԲՔ
    3. ժամանակի պարագա երկրորդական նախադասությունը՝ երբվանից, որ ժամանակից որ նշանակությամբ ◆ Լուսինն է՛լ չի նայում լճակին լուռ, ինչ մենք հեռացել ենք նրա ափից։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
    4. երկրորդական չափի ու քանակի պարագա նախադասությունը՝ համեմատության իմաստով՝ որքան-որ, որչափ որ նշանակությամբ ◆ Ինչ ուրիշի տղաները տարով էին հասակ առնում, Մհերն օրով էր մեծանում։ Սիամանթո
  1. կապում է համադաս զիջական-հակադրական նախադասությունները՝ մեծ մասամբ էլ բառի հետ՝ որքան էլ որ նշանակությամբ ◆ Ինչ չքնաղ էլ այգի լինի, ես միշտ տեսնում եմ աչքերիս դեմ մի արծաթաճյուղ փշատենի Հովհաննես Հովհաննիսյան
  2. իբրև տրոհական շաղկապ կապակցում է միմյանց հետ նախադասության բազմակի անդամները՝ կրկնվելով յուրաքանչյուրից առաջ՝ թե… թե նշանակությամբ ◆ Ինչ նա, ինչ դու՝ մի բան եք։
  3. կազմում է համեմատություն արտահայտող կապակցություններ՝ ինչպես նշանակությամբ ◆ Դու կմնաս, ինչ երգն ազատ։ (Սողոմոն Տարոնցի)

Կաղապար:-hy-եղբ

  1. արտահայտում է՝ արհամարհանք՝ անբավականություն ◆ Ի՞նչ ընկերներ ես գտել։
  2. հիացմունք ◆ Ի՞նչ հերոսներ կորցրինք։
  3. բաղձանք, իղձ ◆ Ախ, ինչ կուզեի մոռանալ աշխարհ։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  4. տե՛ս ինչք

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. մի՞թե, ինչպե՞ս թե
  2. ինչ-որ
  3. ահա թե ինչ
  4. ինչ որ

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. ինչ անեմ - ոչինչ, փույթ չէ
  2. ինչ անունով - ինչ պատճառով, հանուն ինչի
  3. ինչ ասես կուզի - հայտնի բան է, անկասկած, անշուշտ
  4. ինչ ասես
    1. ամեն ինչ, ամեն բան
    2. գոյականի հետ ամեն կարգի, ամեն տեսակ
  5. ինչ արեցի՝ արի կամ ինչ անի-չարի՝ արինք-չարնք՝ արին չարին - հակառակ բոլոր ջանքերիս, որքան էլ ջանք թափեցի
  6. ինչ գիտեմ - ով գիտե, հայտնի չէ, չեմ կարող ասել՝ բացատրել
  7. ինչ է կամ ինչ է թե - պատճառով, պատճառ բռնելով
  8. ինչ է, ինչ են - ինչ է (են) նշանակում, ինչ է (են) ցույց տալիս, ինչ բանի նշան են
  9. ինչ թե (հզվդ․) - ոչ միայն
  10. ինչ է, ինչ չէ - ինչ է պատահել, եղելությունը ո՞րն է
  11. ինչն ընչոց է (ինչոց է) - ինչ է պատահել, եղելությունը ո՞րն է
  12. ինչ խոսք որ - ինչ ասել կուզի, պարզ բան է, հայտնի բան է, անկասկած, անշուշտ
  13. ինչ կա-չկա - բոլորը, ամեն ինչ, եղած չեղածը
  14. ինչ կա ի՞նչ չկա - ի՞նչ իրադարձություններ են տեղի ունեցել, ի՞նչ նորություններ կան, պատմելու ի՞նչ բան կա
  15. ինչ կլինի - չէ՞իր կարող, չէ՞իր համաձայնի
  16. ինչ հոգ - հոգ չէ, փույթ չէ, ո՞վ է ուշադրություն դարձնողը
  17. ինչ փույթ - հոգ չէ, փույթ չէ, ո՞վ է ուշադրություն դարձնողը
  18. ինչ՞ից է - պատճառն ին՞չ է
  19. ինձ (քեզ, նրան մեզ և այլնին) ինչ - ինձ (քեզ, նրան մեզ և այլնին) չի վերաբերում, իմ (քո, նրա, մեր և այլնի) գործն չէ
Եզակի թիվ Հոգնակի թիվ
Ուղղ. ինչ(ը) ինչեր(ը)
Սեռ. ինչի ինչերի
Տր. ինչի(ն) ինչերի(ն)
Հայց. ինչի(ն) ինչեր(ը)
Բաց. ինչից ինչերից
Գործ. ինչով ինչերով
Ներգ. ինչում ինչերում

Աղբյուրներ

[խմբագրել]