Jump to content

իսկ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ իսկ 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Ածական

  1. ճշմարիտ, իրական, բուն
  2. տե՛ս իսկը
  3. դերանուններից և գոյականներից հետո սաստկացնում է իմաստը՝ հենց նշանակությամբ ◆ Ինքն իսկ:

◆ Հայրն իսկ:

Վերաբերական

[խմբագրել]
  1. եղանակավորիչ բառ, որ գործածվում է ընդգծելու և շեշտելու այն բառն ու բառակապակցությունը, որին վերաբերում է (դրվում է սովորաբար ետադաս) ◆ Մանավանդ նա արգելում էր Տեր֊Առաքելենց բարեկամների անտանելի այցելությունները, որոնցից խորշում էր հիվանդը յուր առողջության ժամանակ իսկ։ (Րաֆֆի) ◆ Գարեգին անունն իսկ, երբ արտասանում էին, քաղցր էր հնչում իմ ականջին։ (Մուրացան)
  2. եղանակավորիչ բառ, որ գործածվում է մատնացույց անելու՝ առանձնակի կարևորությունը նշելու այն բառի, որի հետ գործածվում է ◆ Այդ իսկ պատճառով կամենում եմ օգտվել իմ կյանքի մնացորդից և գրել ձեզ մի քանի բան։ (Մուրացան) ◆ Ապստամբության առաջին իսկ նշանին կոչնչացնես պարսից զորագունդ։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Եթե հարգում չլինեի այդ մարդուն, այն րեպեին իսկ մի ապտակ կտայի նրան։ (Մուրացան) ◆ Եզ մենք ընդդեմ մեր իսկ կամքին, պատվեր տվինք մեր բանկին։ Հովհաննես Թումանյան

Գոյական

  1. իսկություն ◆ Եթե իսկը ուզում ես իմանալ, գնա հորդ հարցրու, նա դեպքերին ներկա էր։ ◆ Թե ինչ է տեղի ունեցել, իսկը ոչ ոք չգիտե։

}}

Շաղկապ

  1. հակադրական
  2. կապում է հակադրվող նախադասությունները կամ նախադասության անդամները՝ հակառակը, ընդհակառակն նշանակությամբ ◆ Սակայն մարգարեն մերժեց նրա ողորմությունը, իսկ մենք ընդունեցինք։ ◆ Այն օրը վարժապետի համար հարսանիք էր, իսկ մեզ համար մահ (Րաֆֆի) {{օրն|Մի համադրություն, մի ձև իսկապես, որի վրա կարծես ամեն աստված իր կնիքն էր դրել… Այս էր ամուսինդ․ բորբոսնած մի հասկ, որ վարակում է առողջ եղբորը։|Շեքսպիր} ◆ Վարժապետը ցերեկը դաս է տալիս, իսկ մթանը իջնում է ներքնահարկ և փամփուշտ հաշվում։ (Ակսել Բակունց) }
  3. կապում է երկու նախադասություն, որոնցից մեկը չի համապատասխանում խոսողի կարծածին՝ սպասածին՝ մինչդեռ, այնինչ նշանակությամբ ◆ Այսպես անցավ մի քանի օր, իսկ տեղեկությունները պատերագմի մասին դեռ շարունակում Էին մնալ անորոշ Ալեքսան Մեխակյան ◆ Երեկ կռվեցին, իսկ այսօր իրարից չեն բաժանվում։ ◆ Խաչոն դեռ նստած էր, իսկ նրա մեծ որդին, հայրապետը, որ մնաց հոր մոտ, չիբուխ էր պատրաստում նրա համար։ (Րաֆֆի)
  4. ցույց է տալիս հակադրվող նախադասությունների կամ նրանց անդամների զիջական երանգը՝ սակայն, բայց և այնպես, այնուամենայնիվ նշանակությամբ ◆ Բանաստեղծները մահանում են, իսկ ե՛րգը, ե՛րգը, ե՛րգը կմնա միշտ Գուրգեն Մահարի ◆ Սպասում էին մահամերձի մահին, իսկ նա դեռ չէր մեռնում (Շիրվանզադե) ◆ Անցել են դարեր, դարեր, իսկ իր կամքը դեռ խոսում է։ Եղիշե Չարենց
  5. ցույց է տալիս հակադրվող մտքի անսպասելի՝ տարակուսելի՝ նախորդին անհամատեղելի լինելը՝ չէ որ, ախր, բայց թե նշանակությամբ ◆ Խոսեցին ռուսերեն, հետո հայերեն ասին, -Հիվանդանոց տանել, իսկ աքաբին շատ հաստ և առողջ է Գուրգեն Մահարի համեմատական։
  6. ցույց է տալիս համեմատություն՝ ինչ վերաբերում է նշանակությամբ ◆ Դու՛, արեգա՛կ, դուրս արի, իսկ ես հովում կխաղամ։
  7. զուգորդում Է միաժամանակյա տարբեր դեպքերը՝ երևույթները՝ վիճակները ևն՝ մինչդեռ, այն ժամանակ, երբ նշանակությամբ ◆ Նա շտապ փողոց նստեց, իսկ այնտեղ ոչ ոք չկար արդեն։ միավորիչ
  8. կապում Է նախադասությունները կամ նրանց անդամները տարբեր դեպքերի՝ առարկաների՝ գործողությունների ևն հաջորդական նկարագրության կամ թվարկման ժամանակ ◆ Վահագնը քաջություն Էր պահանջում, Անահիտը՝ արհեստ, իսկ Աստղիկը՝ սեր և բանաստեղծություն (Րաֆֆի)
  9. կապում Է ըստ ժամանակի հաջորդականություն արտահայտող նախադասություններ կամ նրանց անդամները (սովորաբար՝ ժամանակի մակբայների հետ) ◆ Նախ նրանք եկան, իսկ հետո՝ ես։ Սկզբում դժվարությամբ դուրս գալով ախոռից, իսկ հետո միանգամից դուրս ցատկելով՝ Քուռակը խուլ մի խրխինջ արձակեց (Նաիրի Զարյան)
  10. կապում Է արտահայտված միտքը զարգացնող, լրացնող կամ բացատրող բառերը կամ նախադասությունները։ ◆ Վարպետ Սիմոնը չէր խոսում և միայն եփում Էր, իսկ ճաշը շատ աղի Էր։ Գուրգեն Մահարի
  11. հարցական նախադասությունների սկզբում գործածվում Է իբրև խոսքի սկիզբ՝ արդյոք նշանակությամբ ◆ Իսկ դուք գիտե՞ք, թե ի՞նչ հետաքրքիր բան պատահեց այսօր։
  12. բացականչական նախադասությունների սկզբում գործածվում Է հուզական երանգ տալու և արտահայտչականության սաստկացման համար՝ ախ, չէ՞ որ նշանակությամբ ◆ Իսկ ես այնպես եմ ուզում լինել ձեր լեռներում։
  13. կապում Է միջանկյալ խոսքը նախորդ նախադասության կամ նրա անդամի հետ իբրև բացատրություն կամ հաստատում ◆ Տոնական օրերին, իսկ տոների թիվը առասպելական է Իտալիայում…, այդ գլխարկը մի քանի անգամ լցվում Էր արծաթ դրամներով (Վահրամ Փափազյան) ◆ Եթե ճիշտ է, որ այս մարդը մեր բարեկամն է, իսկ դա հայտնի է բոլորին, - ապա մենք ոչինչ չպետք է խնայենք նրա փրկության համար։

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. հակառակը, ընդհակառակը
  2. մինչդեռ, այնինչ
  3. սակայն, այնուամենայնիվ, բայց, բայց և այնպես
  4. չէ որ, ախբ, բայց թե
  5. ինչ վերաբերվում է
  6. մինչդեռ, այն ժամանակ, երբ
  7. արդյոք

Արտահայտություններ

[խմբագրել]

Աղբյուրներ

[խմբագրել]
Ստացված է «https://hy.wiktionary.org/w/index.php?title=իսկ&oldid=1746020» էջից