խմոր
Բաժիններ
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խմոր
Վանկեր՝ խը•մոր
- ԽՄՈՐ, 1. Խմոր: 2. Սեբաստիա` Աման շինելու կավ: 3. Տե՛ս ԽՄՈՐԱԿՆԵՐ:
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Թերևս փոխառություն սեմական աղբյուրից՝ արամեերեն xmī (ասորերեն xma) «թթվել» (լիաձայն՝ -ու-ով ձևի երկրորդական վերականգնումով):
Ածական
- ալյուրը ջրի կամ կաթի հետ խառնելուց ու շաղախելուց ստացվող, թանձր մածուցիկ զանգված, որից հաց կամ այլ թխվածք են եփում ◆ Ես արդեն փուռը վառել եմ ու խմորը հունցել։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Հացի խմորը հասել էր։ (Ավետիք Իսահակյան)
- այդ զանգվածին նմանվող որևէ նյութի շաղախ, մաստաք, մածիկ ◆ Ոչ ոքի չի ճանաչում, որ դիմում կատարի, ուտում է ուղտի համար պատրաստված թույլ խմորից։ (Վահան Թոթովենց)
- տե՛ս թթխմոր ◆ Խմորի մի փոքրիկ մասը թթվեցնում է ամբողջ զանգվածը։ (Րաֆֆի)
- խմորում առաջացնող որևէ նյութ Խմորն է գինու։ (Շուշանիկ Կուրղինյան)
- որևէ վատ բան առաջացնող միջոց, պատճառ ◆ Նա ուրիշ տեսակ խմորից է ստեղծված։
- մտքերը խմորող՝ հեղաշրջող առարկա՝ երևույթ ◆ Մի՞թե դու չես բոլոր չարության խմորը։ (Րաֆֆի)
- խմորանման ◆ Բողոքականությունը որպես նոր աղանդ, որպես նոր խմոր ավելի թունդ է։ (Րաֆֆի)
- ◆ Վիրակապին ինչ-որ խմոր դեղ քսելով կպցրեց վերքին։ (Դերենիկ Դեմիրճյան)
- ◆ Մի լիքը տաշտ խմոր արինք։ (Անահիտ Սահինյան)
- ◆ Դա այնպիսի խմոր է, որ շատ ջուր կվերցնի։ (Նար-Դոս) ◆ Այս խմորը շատ ջուր կվերցնի։ Հովհաննես Թումանյան
- ◆ Այս խմորը դեռ շատ ջուր կտանի։ (Գարեգին Սևունց) ◆ Իր քրոջ խմորից է, - անավ նրա մտքով։ (Գարեգին Սևունց)
- ◆ Քույր ու եղբայր մի խմորից եք թխված։ (Գարեգին Սևունց)
- ◆ Այլևս ուրիշ խմորի մարդ եղար։ (Երվանդ Օտյան)
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- հայս, զանգված
- մակարդ, խախաց
- մածիկ
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- խմոր ջուրը դնել- նախօրոք մի գործի պատրաստվել, գործ սկսել
- Խմոր թրել, Սբ. Խմոր հունցել՝ շաղախել:
- Խմոր նորել, Սբ. Նոր տարվա նախօրեին Նոր տարվա համար հատուկ հաց թխել:
- Խմոր նոր,
- Խմոր նորուք, Սբ. Նոր տարվա առթիվ հատուկ հաց թխելու օրը կամ սովորությունը:
- ◆ Խմորը մենք շաղվեցինք, գաթան դուք կուտեք, ՆՆ Ով աշխատի, ով ուտի:
- Խմորի լինել, Աշտ. Խմոր անելու գործով զբաղված լինել՝ հաց թխելու համար: ◆ Տերտերենք խմորի են, թաժա հաց պիտի թխեն, գրտնակը ես պիտի քաշեմ (ՊՊ):
- Խմոր-խմոր մեռնել, Մատաղահաս վախճանվել: Նրա երեխաները խմոր-խմոր մեռան (ԱՃ.):
|}
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Սեբաստիայի բարբառային բառեր
- Հայերեն ածականներ
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Ավետիք Իսահակյան
- Քաղվածք/Վահան Թոթովենց
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Քաղվածք/Շուշանիկ Կուրղինյան
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Քաղվածք/Անահիտ Սահինյան
- Քաղվածք/Նար-Դոս
- Քաղվածք/Գարեգին Սևունց
- Քաղվածք/Երվանդ Օտյան