խյուս

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χjus]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խիւս

վանկեր՝ խյուս 

1. ԽՅՈՒՍ, Վան, Մոկս՝ Հյուսն։ Քո խեր խյուս էր (Ահ.):

Ստուգաբանություն

Թերևս *k>*kh անցմամբ զուգահեռ ունի հունարեն κυπαω՝ «խառնել, պղտորել» բառի հետ, որ ենթադրում է *k՛euk՛- հնդեվրոպական արմատ. սակայն հունարեն բառի համեմատությունը լիտվերեն šáukštas «գդալ», šíùkšmes «աղբ» բառերի հետ համարվում է անհավաստի (հմմտ. *k՛euk՛-):

Գոյական

1. ջրալի խմոր, որ լցնում են ջրիկ ճաշերի մեջ իբրև որոշ չափով թանձրացնող նյութ
2. պտուղների կամ այլ նյութերի հյութը՝ ծեծված զանգվածի հետ միասին
3. շաղախ, հայս
4. խավիծ
5. մարսանյութ, խախաց, մամաց
6. ծեփելիք
7. (երկրբ․) նույնն Է՝ ապարախյուս
8. բջջանյութի թանձր մածուցիկ լուծույթ սպիրտի և եթերի խառնուրդի մեջ, որ օգտագործվում է բժշկության և լուսանկարչության բնագավառում, կոլոդիում
9. որևէ նյութի մածուցիկ՝ խմորանման զանգված, որ օգտագործվում է խոհարարության, կոսմետիկայի, բժշկության մեջ, պաստա
10. (խոհր․) մրգերի, այլ մթերքների մշակած, տրորվածք, դյուրամարս ուտելիք
11. նույնն է՝ թանձրուկ

Հոմանիշներ

1. թանձրանյութ, մալեզ, (հնց․) աթեր, աթերա, լափա, խռծիք
2. տե՛ս շաղախ
3. տե՛ս խավիծ
4. տե՛ս մարսանյութ, խախաց
5. տե՛ս ծեփելիք
6. տե՛ս ապարախույս
7. տե՛ս մածուկ

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ mash, medley, pulp, wash գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ мучная жижа (жижица) (ru) ‎(mučnaja žiža (žižica)), подболтка (ru) ‎(podboltka), место (ru) ‎(mesto), содержимое желудка (ru) ‎(soderžimoje želudka), животина (ru) ‎(životina), размятая мякоть плодов (ru) ‎(razmjataja mjakotʹ plodov), жидкий бетон (ru) ‎(židkij beton), месиво (ru) ‎(mesivo) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։