Հայերեն

ՄՀԱ՝ [χɔˈkɑl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ խո•կալ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Լոռի՝ Ղազախ՝ Նոր Ջուղա՝ Հավարիկ՝ Զզվել, գարշել, նողկալ։ ◆ Նրա կեղտոտ ձեռքն ու ոտքը որ տեսնես՝ կխոկաս (Ամ․)։
ՈՒրմ․ Վարակվելուց զգուշանալ։

Բայ

մտածել, խորհել ◆ Ի՞նչ է արդյոք նա խոկում, և ի՞նչ հույզեր են նրա հոգում։ Եղիշե Չարենց
մտածմունքի մեջ ընկնել, մտքերով տարվել ◆ Սիրում եմ խոկալ ու խորհել բարձրաձայն։ Ստեփան Զորյան ◆ Ու կը խոկաս բախտիս վրա։ (Դանիել Վարուժան) ◆ Իմաստունի պես նա խոկում էր, ցանկանալով լավ հասկանալ այն։ (Գարեգին Սևունց)
լուռ ու խաղաղ լինել ◆ Եվ խուրձ առ խուրձ որաներն…Անձրևային աստղի հույլերու նման արտե արտ, անշարժ կըխոկան։ Սիամանթո

Հոմանիշներ[խմբագրել]

խորհել, խորհրդածել, խոկալ, մտորել, դատել, մտմտալ, մտախորհել, մտահայել, որոճալ (բնստ․), (գվռ․)՝ մտքել, մեզել, միտք անել, միտք բերել, միտք դնել, միտք շարժել, մտքից անց կացնել, մտքով անց կացնել, մտքից անցնել, մտքում ասել, մտքում ունենալ, մտքերին անձնատուր լինել, մտքի մեջ ընկնել, մտքի կծիկը կծկել, մտքի ծովը ընկնել, մտքի ծովը դուրս գալ, մտքի տունն ընկնել, մտքի հորն ընկնել, մտքի հետ ընկնել, մտքի հետևից ընկնել, մտքին զոռ տալ, ուղեղին զոռ տալ, ճակատը ճմռել, բեղի ծայրը կրծել, միտքը գործի դնել, մտքի գործիքը բաց անել (բացել), միտքը գործի գցել, մտքերի գիրկն ընկնել, մտքերի ծովն ընկնել, մտքերի մեջ խորասուզվել, գլուխը գործի գցել, խելքը գործի դնել, խելքով ապրել, տերտերի (տանուտերի) հացը կտրել
կշռադատել, ծանր ու թեթև անել, վեր ու դիր անել, կշեռքի վրա դնել, թեթև վերցնել ծանր դնել, հազար ճամփով գնալ
կարծել, ենթադրել, պատկերացնել, երևակայել, համարել, ասել, կարծիք ունենալ
անդրադառնալ, նկատի ունենալ, աչքի առաջ ունենալ
հոգալ, հոգ տանել
անհանգստանալ, մտահոգվել, մտատանջվել, (ժղ․)՝ դարդ անել, դարդի տեր դառնալ, ցավի տեր դառնալ, հաստը բարակ մանել (մտովի անհանգստանալ)

Արտահայտություններ[խմբագրել]

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ think, consider, speculate, deem, worked up about, hit on, hit upon գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ мыслить (ru) ‎(myslitʹ), думать (ru) ‎(dumatʹ), подумать (ru) ‎(podumatʹ), рассуждать (ru) ‎(rassuždatʹ), предполагать (ru) ‎(predpolagatʹ), задумать (ru) ‎(zadumatʹ), иметь в виду (ru) ‎(imetʹ v vidu), думать (ru) ‎(dumatʹ), заботиться. (ru) ‎(zabotitʹsja.), додуматься (ru) ‎(dodumatʹsja) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։