Jump to content

կատակ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ կատակ

վանկեր՝ կա•տակ 

Ստուգաբանություն

[խմբագրել]

Կասկածելի է բխեցումը հնդեվրոպական *guet- «խոսել, ասել» արմատի *gued- (հմմտ. հին հնդկերեն gadati «ասում է») տարբերակից։ Եթե կապված է Ներսեսովիչի նշած կալաք «կատակ» բառի հետ, ապա հավանական է բառի իրանական ծագումը. t/l հարաբերության համար հմմտ. միջին պարսկերեն kalak (հայերեն քաղաք) < *kataka- «բերդ, ամրոց», թուրքերեն qdg, պարսկերեն kada «տուն, բնակարան»։

Գոյական

  1. առանց լուրջ դիտավորության ասված խոսք ծիծաղելի կամ՝ սրամիտ արարք, հանաք
  2. ծաղր
  3. խաղ, ծաղր, այպանք, կատականք` հայ միջնադարյան թատրոնի գլխավոր ժանրերից մեկը
  4. ծաղրածու, հացկատակ, խեղդկատակ, կատակագուսան, կատակերգակ` այդ ժանրին պատկանող կատարող-դերասան
  5. թատերագրական ժանր, որ համապատասխանումե է վոդևիլին (Սունդուկյանը «կատակ» բառով է բնորոշել իր «Գիշերվան սաբրը խեր է», «Եվալյան կամ նոր Դիոգենես» պիեսների ժանրը)

Հոմանիշներ

[խմբագրել]
  1. հանաք, զավերճ, զվարճություն, խաղք, այպ (արևմտհ․), այպանք, զավեշտանք (հզվդ․), կատականք, կատակություն, խնդալիք, տնազ (գվռ․), կալաք, կանկալ
  2. տե՛ս կատակաբանություն
  3. ծաղրանք, խաղք, խայտառակ, հեգնանք, հեգնություն, նշավակ, ծաղրուծանակ, այպանում, այպանություն, այպանարարություն, (հզվդ․)՝ ծանակություն, ձաղանք, ձաղություն, (գվռ․)՝ թառանա, լաղ, ման
  4. ծաղր, հանաք, զավեշտ, խնդալիք (արևմտհ․), տնազ (ժղ․),
  5. երգիծանք, հումոր, ծիծաղ, քերչ (գվռ․), (մեղմ․) սարկազմ

Արտահայտություններ

[խմբագրել]
  1. կատակ անել - կատակել
  2. կատակը մի կողմ (թողած) - առանց կատակի, լուրջ
  3. առանց կատակի ասել - կատակ չանել, լուրջ ասել՝ խոսել
  4. կատակի դարձնել - խոսքը կատակի վերածել
  5. կատակի(ն) տալ
    1. կատակել, կատակով ասել
    2. կատակի փոխել, կատակի վերածել
    3. կատակել, կատակ անել

Թարգմանություններ

[խմբագրել]

Աղբյուրներ

[խմբագրել]
  • Լևոն Հախվերդյան, Թատերագիտական բառարան, Երևան, «Հայաստան հրատարակչություն», 1986 — 208 էջ։