կեղծ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kɛʁt͡s]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ կեղծ
վանկեր՝ կեղծ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական, որ կ/խ հերթագայությամբ (հմմտ. տկեղծ/տխեղծ) կապված է հնդեվրոպական *kelg՛- «ոլորվել, գալարվել, նենգություն, կեղծիք» արմատի հետ. հմմտ. միջին իռլանդերեն celg «նենգություն, խորամանկություն, դավաճանություն», հին անգլերեն hylc «ծռում, ոլորք», լեհերեն chołgać sie «սողալ, սահել, քարշ գալ»։
Ածական
- կեղծիք, խաբեություն պարունակող, ճշմարտութունը խեղաթյուրող, մոլորության մեջ գցող ◆ Կեղծ տվյալներ։
- որոշ դիտավորությամբ որպես իսկական ներկայացվող մոլորության մեջ գցելու համար ◆ Կեղծ կրակակետ։
- իրականության, ճշմարտության չհամապատասխանող, սխալ, թյուր, անճիշտ ◆ Կեղծ պատկերացում։
- իսկականի հետ նմանության, նույնության միայն արտաքին հատկանիշներ ունեցող, կարծեցյալ, թվացող ◆ Հորիզոնի վերևում փայլում էին երեք… արեգակ. մեկը՝ իսկականը, իսկ կողքերի երկուսը՝ կեղծ:
- ազնիվ նյութի արտաքին հատկանիշները ունեցող, բայց արհեստական, ոչ իսկական ◆ Կեղծ ոսկի։
- ոչ բնկական, արհեստական, դնովի ◆ Կեղծ մազեր, արմատներ։
- իրականում չունեցած մի հատկության, հատկանիշի և այլն տպավորություն թողնելու համար արվող, ցուցադրվող, ձևացրած ◆ Կեղծ քաղաքավարություն։
- խարդախված, նենգած ◆ Կեղծ դրամ։
- ոչ անկեղծ, ոչ ազնիվ ◆ Կեղծ բարեկամություն։
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- հերյուրածո, սուտ, շինծու, կեղծուպատիր, խեղաթյուր, սուտումուտ (ժղ․), սուտուփուտ, սուտուսուտ, թխովի
- սխար, թյուր, անճիշտ
- կարծեցյալ, թվացող
- արհեստական, անբնական, դնովի
- անազնիվ
- ձևական, ցուցադրական, բռնազբոսիկ, անբնական
- խարդախ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- կեղծ ալրացող (բսբ․)
- կեղծալարացողազգի սնկերից առաջացող, բույսերի վտանգավոր հիվանդություն
- այդ հիվանդությունը առաջ բերող մի ցեղը
- կեղծ դրամ
- կեղծած, խարդախած դրամ
- անարժեք, իր նպատակի համար ոչ մի նշանակություն ունեցող բան
- կեղծ ձայն - կոկորդային բարձր ձայն (արվ.)
- կեղծ մահ - նույնն է՝ կեղծամահ
- կեղծ ցավեր - հղի կնոջ երկունքին նախորդող թեթև ցավեր (բժշկ․)
- կեղծ գիտական
- կեղծ լեղակենի - տե՛ս անձևի
- կեղծ հասմիկ - տե՛ս սպիտակ հասմիկ
- կեղծ ղանձլամեր - զոք, վրացի կեճ (բսբ․)
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։