ճաքել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡ʃɑˈkʰɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ճա•քել
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բայ
- ճաք բացվել, երկար ու բարակ գծով պատռվել
- (փխբ․) սաստիկ զայրանալ, համբերությունը կորցնել, տրաքվել
- լաց լինելուց՝ դճվարին գործից ուժասպառ լինել
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- ճաքվել, ճեղքվել, ճայթել, պատռվել, տրաքվել, պայթել, ճաթոտել (արևմտհ․), գեզել (հնց․), խորխոլել (ժղ․)
- բարկանալ, վրդովվել, բորբոքվել, հերսոտել, մաղձոտել, չարանալ, նեղանալ, սրտնեղել, սրդողել, սրտմտել, ջղայնանալ, զայրագնել, գազազել, կատաղել, մոլեգնել, դիվոտել, փրփրել (փխբ․) (հնց․) զայրասրտել, զայրամտել, ցասնուլ (հին), զակատել, դժոխանալ, դժոխել, դժնդականալ, (գվռ․)՝ ժնգալ, ժնգժընգալ, ջգրել, ջգրվել, ճաքել, տրաք(վել), թուրքանալ, տաճկանալ, խույոտել, թեփոտել, դաղզել, մռփալ, պիպեչքանալ, պոլկտել, խրխել, համբռկել, սերդրել, սխտորել, փնչլոտել, քռստել, քացխել, հերսը ելնել, զայրույթը թափել (մեկի վրա), զայրույթից իրեն ուտել, զայրույթը թափել մեկի գլխին, մաղձը թափել, ափերից դուրս գալ, ափերից դուրս ելնել, ատամ սրել, ատամները կրճտացնել, ատամները սեղմել, արյուն դառնալ, արյունը գլխին խփել, արյունը փրփրել, բերանից բոց ու կրակ թափել, (աչքերը) (աչքը) արյու կոխել, աչքի լույսից պեծ ու կրակ վայր (վեր) թափվել, ատամները սրել (մեկի վրա), ատամները չխչխկացնել, աչքերը արյունով լցվել, աչքերը արյունոտվել, աչքերը կայծակ(ներ) արձակել՝ աչքերի մլարը պատել, թափել, աչքերը կայծակին տալ, աչքերը կրակ թափել՝ կրակ ցայտել, աչքերը մթնել, աչքերից կրակ (կրակ ու կայծակ, կայծեր, պեծ ու կրակ դուրս ցայտել), թափվել (դուրս թափվել), դուրս թռչել, աչքերից արյուն կաթել, բերանից կրակ թափել, աչք-ունքից կրակ ցայտել, բարութ կտրել, բերանը փրփրել, դևերը բերել, թևերը կրծել, թևերի միս կրծել, գլուխը պատեպատ զարկել, գլուխը պատերին (պատերով) զարկել, գլուխը քարեքար տալ, գլխի թասը թռչել, գլխի խոփը վեր կենալ, գլխի ճիճուն (որդը, որդերը) շարժել, գլխին թույն թափել, գլխին կայծակ թափել, գլխին կրակ ածել, թափել, (վառել), գլխին հուր և կայծակ թափել, դեմքից մաղձ կաթել, դևերը գալ, եղունգներն կրծել, (կրծոտել), երեսից թույն է կաթում, թույն թափել (մեկի վրա), ինքն իրենից դուրս գալ (ելնել), (արևմտհ․) ինքզինքը մոռնալ, ինքզինքը դուրս գալ, ինքն իրեն չճանաչել, ինքն իրեն ուտել, իրեն կտրատել, իրեն ուտել, գայլ դառնալ, գլխի որդը (որդերը )շարժվել, գլխի թասը թռչել, գլխին կրակ թափել, գլխին կրակ վառել, գիժ դամարը բռնել, իրենից դուրս գալ, իրեն կորցնել, ինքզինք ուտել (արևմտհ․), գժերը բռնել, բերանը փրփրել, համբերությունից դուրս գալ, դևերը գալ, ջիները գալ, տաք ջուրը բերանը կոխել, կրակ կտրել, ծուխը քթից դուրս գալ, ծուխը գլխից դուրս գալ, կուտ ուտել՝ լեռները ելնել, կրակ դառնալ, կրակ փչել, շապկեն ելնել, սիրտը ելնել, սիրտը նեղանալ, սիրտը շուռ գալ, սրտախաղ լինել, արյունը գլխին (գլուխը), բորբոքվել (զարկել, զարնել, արյունը եռալ (եռգալ, եռ ընկնել, եփ գալ, եփվել, բեղերը կրծոտել, թռչել, լինել, խաղալ, խուժել, խփել, տալ ցատկել), (գռհկ․) շուն դառնալ, շուն կտրել
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։