մթնել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [mtʰnɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ մ(ը)թ•նել
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Բայ
- մութն ընկնել, երեկոյանալ ◆ Մթնեց: Ծերունին լուռ չարչարանքով մի քանի կոճղեր դրեց կրակին։ Հովհաննես Թումանյան
- մթությամբ պատվել, խավարով պատվել ◆ Քնած է արդեն հովտի մեջ գյուղը, Մթնած ու լուռ է գյուղացու հյուղը։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխբ․) մռայլվել ◆ Հայրիկի դեմքը մթնեց, ես տեսա նրա ճակատի վրա խորշոմներ և դեմքի վրա մի կսկծալի արտահայտություն։ (Վահրամ Փափազյան)
- (փխբ․) դժբախտանալ, կյանքը տանջալից դառնալ ◆ Խեղճ կնոջ օրը մթնեց: (Նիկոս Կազանձակիս)
- (փխբ․) ամպել, ամպերով պատվել
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- երեկոյանալ, իրիկնանալ, մթնանալ, մթագնել, մթակալել, մթակալվել, մթնակալել, մթապատել, մթապատվել, մթնաշաղվել, տարաժամել, մթնաժամել, գիշերանալ, խավարել, անագննալ (արևմտհ․), (գվռ․)՝ մթնաժոռել, մթնժոռել, մթնդալ, մթնդել, մթնտալ, ժամաժամքել, աշմշել, երեկոն իջնել, արևը մտնել, մութն ընկնել, մութը պատել, մութը կոխել, մութը գետինն առնել, մութը վրա ընկնել, մութը վրա հասնել, մութը իջնել, մութը չոքել, արևը մայր մտնել, օրը անցնել, օրը գնալ, գիշերը գալ, գիշերն ընկանել, գիշերն իջնել, գիշերը կոխել, գիշերը հասնել, գիշերը վրա հասնել, գիշերը չոքել, գիշերը պատել, (գվռ․)՝ ժանգառք կոխել, սարապան լինել
- խավարել, սևանալ, մթագնել, պղտորել,
- գորշանալ, գորշագունել
- տե՛ս մռայլվել
- տե՛ս դժբախտանալ
- տե՛ս ամպել, թխպել
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- երկինքը գլխին մթնել - մեծ աղետի ենթարկվել, հուսահատ դրության մեջ ընկենել ◆ Երկինք, գետինք գլխիս մթնան, անտուն, անտեր կուլամ ես, յարիս տարան, ջանիս տարան, հոնգուր-հուգուր կուլամ ես։ (Ավետիք Իսահակյան)
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։