նայել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [nɑˈjɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ նա•յել
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Գոյական
- հայացքը ուղղել մեկին՝ մի բանի, մտիկ անել
- ուշադրություն դարձնել, ուշք դարձնել
- ուղղված՝ դարձած լինել դեպի ◆ Պատշգամբը նայում Էր ծովին։
- սպասել ◆ Երկար տարիներ նա ամուսնու գալուն էր նայում…:
- ապավինել մեկին՝ մի բանի, մեկից մի բան ակնկալել՝ սպասել, մեկի՝ մի բանի հույսին մնալ ◆ Ինձ են նայում մերկ ու սոված մի տուն լիքը մանուկներ Հովհաննես Թումանյան
- հետևել, հսկել ◆ Լավ նայիր կալանավորին՝ չփախչի։
- խնամք տանել, խնամել, հոգ տանել ◆ Մոր մահից հետո հայրը էլ ավելի մեծ ուշադրությամբ ու քնքշությամբ էր նայում նրան։
- կարևորություն տալ, բանի տեղ դնել ◆ Դու նրա կատակներին մի նայիր, բավականին խելք ունի (Րաֆֆի)
- ուշադրությամբ մի բանի հետևել ելքը իմանալու համար, հետևանքին սպասել ◆ Մենք անհամբերությամբ նայում էինք, թե ինչով կվերջանա այս վեճը (Րաֆֆի)
- օրինակ վերցնել, հետևել, ընդօրինակել ◆ Նայի՛ր եղբորդ և աշխատի՛ր նմանվել նրան։
- քննել, քննարկել ◆ Այսօր շատ հարցեր ունենք նայելու։ Այստեղ մի հիվանդի պետք է նայել, - ասաց Ասլանը (Րաֆֆի)
- դիտել, դիտարվել ◆ Նայեցինք կաղապարները Վ
- որևէ բանի հիման վրա դատողություն անել, դատել ըստ մի բանի ◆ Շա՜տ է, ախուր մեր ապագան, եթե դրանց երգին նայես Եղիշե Չարենց
- վերաբերմունք ցուցաբերել, վերաբերվել, համարում ունենալ ◆ Իսկ դուք ինչպե՜ս եք նայում այդ զեկուցագրին (Կ. Ռյուկման)
- աչքի անց կացնել, թեթևակիորեն՝ թռուցիկ կերպով կարդալ՝ թերթել ◆ Գիրքդ նայեցի, և առաջին տպավորությունը լավ էր։
- որոնել, փնտրել, տնտղել ◆ Ամբողջ տունը նայեց ու չգտավ։
- (եղանակավորող բառ), ըղձական եղանակի եզակի բայի դեմքը՝ Նայես ◆ Տեսնես, արդյոք։ Նայե՜ս ինչ գործերով են բռնված Եղիշե Չարենց
- ուշադրություն դարձնել, նկատի առնել, հաշվի առնել ◆ Ծեծում Էր նա անվերջ, խփում Էր անընդհատ, թե ուր էր հարվածում՝ էլ չէր նայում (Գարեգին Սևունց)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- դիտել, հայել, տեսնել, նկատել, նշմարել, մշնել, հառել, չռել, սևեռել ակնապիշ, բևեռել , բբել (արհմրհ․), (հնց․) ակնարկել, քւեղկել, հավանել, զակաԱւել, ներհայել, աչել, մտիկ անել, մտիկ տալ, ակն ածել, ուշադրություն դարձնել, աչք գցել, աչքն ընկնել, աչքովն ընկնել, աչքին դիպչել, աչքին զարնել, աչքը վրան պահել, հայացք ձգել, աչքերը չռել, աչք տնկել, պլստացնել , պշալ, պշպշալ , (բրբ.) ականել, տշել, պլղալ, պլղել, պլղակնել, պլղացնել, ւայշել, պռստացնել, ակ տալ, մեզալ, իշկել, իրիշկել, հիսնել, ծկրակել, ծիկրակել, ծկլտալ, ծկլալ, ծկլել, ծկլատել, ծիկ անել , ճիկ անել, ճիկ ու վիկ անել, ծիկվիկ անել , ճլզել , մեխվել
- զննել, տնտղել, քննել, քրքրել, աչքի անցկացնել
- խնամել, հսկել, հետևել, հտգալ, հոգ տանել, ուշադրություն դարձնել
- ընդօրինակել, օրինակել, օրինակ առնել, օրինակ վերցնել
- տե՛ս սպասել
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։