սահել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [sɑˈhɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ սահել
վանկեր՝ սա•հել
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Ծագումն անհայտ է։
Բայ
- հարթ, սահուն մակերեսի քսվելով առաջ շարժվել, ընթանալ ◆ Մեքենաների անիվները սահում էին սառցի վրա, առանց պտտվելու։ (Գրական թերթ)
- որևէ գործիքով, հարմարանքով, հարթ մակերեսի վրայով գնալ, անցնել, առաջ շարժվել ◆ Դահուկներով, չմուշկներով սահել
- սահուն, սայթաքուն մակերեսի վրաիրեն պահել չկարողանալով գայթել, սայթաքել ◆ Մայթի վրա նա սահեց ու ընկավ։
- տեղից պոկվելով, շարժվելով որևէ մակերևույթի վրայով դեպիցած շարժվել, դանդաղորեն ընկնել, իջնել ◆ Հսկայական ժայռը սահել է ցած։ ◆ Ավազը, ձյունը դանդաղորեն սահում է դեպի լանջի ստորոտը։
- սահուն, թեթև կերպով առաջ շարժվել, ընթանալ (որևէ մակերևույթի վրայով) ◆ ՈՒ լճում սահում էր նավակը։ Հովհաննես Թումանյան
- ձգվելով իր ծանրությամբ և այլն դեպի ցած հակվել, կախվել ◆ Ատլասե թեզանիքն աստիճանաբար վար էր սահում նրա դեպի վեր պարզած բազուկով։
- աննկատելիորեն, ծածուկ գնալ, անցնել մի տեղով, դուրս գալ մի տեղից և այլն, աննկատելիորեն շարժվել, գնալ, գալ, ընթանալ ◆ Կոմսուհի Էլլեն դե Կուրսին… դղյակից սահում է կարապի նման և դեպի կամուրջն է… գնում։ Եղիշե Չարենց
- մեղմ հոսանքով առաջ շարժվել, առանց հորձանքների ու ծփանքի մեղմորեն հոսել ◆ Կանաչ դաշտերով սահում է Քասախ։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- երկնակամարով շարժվել ◆ Լուսինը շտապով սահում էր դեպի Սիփանի բարձր գագաթները։ (Րաֆֆի)
- մեղմորեն փչել, մեղմ հոսանքով անցնել, մեղմորեն անցնել ◆ Ծաղկանոցով սահեց զեփյուռն առավոտյան։
- արագորեն և վարժ կերպով շարժվել մի բանի վրայով ◆ Մատները սահում էին դաշնամուրի ստեղումների վրա։ Հովհաննես Թումանյան
- ընկնել, ուղղվել (հայացքի, աչքերի մասին) ◆ Նորից նրա զննող հայացքը սահեց պաշտոնյաների դեմքերին։ Եղիշե Չարենց
- աննկատելիորեն անցնել, անց կենալ (ժամանակի մասին) ◆ Ձեռագիրներ պրպտելով երբեմն ամիսներ են սահում: Կ
- մեղմ կերպով արտահայտվել, դրսևորվել, երևալ ◆ Մի դառը ժպիտ սահեց դեմքի վրայով։ (Հ.Մուրադյան)
- սահուն կերպով, սիգալով քայլել, շարժվել ◆ Ո՛չ, չէր քայլում սահում էր զբոսայգու ծառուղիով վիթի նման։ (Սովետական գրականություն)
- սահուն, վարժ կերպով շարժվել, պտույտներ գործել (պարելով, խաղալով և այլն) ◆ Պարահրապարակում սահում են զույգերը։
- առանց կտրուկ շարժումների ընկնել, փռվել, տարածվել ◆ Նա մետաքսի քնքշությամբ սահեց Արսենի գիրկը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- դեպի ներս կամ դեպի դուրս տարածվել ուղղվել, հոսել (նույն բառերի հետ) ◆ Բայց լուսամուտից գիշերային հովը ներս սահեց: (Նաիրի Զարյան)
- օդի մեջ սահուն կերպով անցնել, շարժվել, թռչել, ճախրել ◆ Բարձր, շատ բարձր սահում էին արծիվները։
Հոմանիշներ[խմբագրել]
- սլլալ, սղալ, ցլալ, ցլտալ, լպռտել, պաղի տալ, ցըլ տալ (սառույցի վրայով շարժվել) (ժղ․) (գվռ.)
- չմշկել, դահուկել (չմուշկով, դահուկով սառույցի վրա շարժվել )
- տե՛ս սայթաքել
- տե՛ս հոսել
- տե՛ս սպրդել, սողոսկել
- անցնել (աննկատելիորեն ժամանակը)
- ընկնել, ուղղվել (աչքերի մասին)
- տե՛ս ճախրել
Արտահայտություններ[խմբագրել]
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլերով հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն բայեր
- Քաղվածք/Հովհաննես Թումանյան
- Քաղվածք/Եղիշե Չարենց
- Քաղվածք/Հովհաննես Հովհաննիսյան
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Քաղվածք/Սովետական գրականություն
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Քաղվածք/Նաիրի Զարյան
- Հայերեն բառեր ժողովրդական իմաստով
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից