տիրուհի

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ տի•րու•հի 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

տեր + -ուհի

Գոյական

  1. իշխող՝ տիրող կին, իշխանուհի, թագուհի ◆ Ու լի դառնությամբ հարցնում է նա Դալուկ մարմարիոն, Թըմկա տիրուհուն. -Պատասխան տու՛ր ինձ, մատնիչ սևաչյա, Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն։ Հովհաննես Թումանյան
  2. մեկի՝ մի բանի վրա մեծ ազդեցություն ունեցող կին, մեկի հիացմունքի՝ պաշտամունքի առարկա հանդիսացող կին ◆ Երազներիս մշտական տիրուհին ես պաշտելի։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  3. որևէ բանի սեփականատեր կին ◆ Այդպես էր այդ պանդոկը, և նրա նշանավոր տիրուհին, որի ներքնահարկը Մայր ճեմարանի անհրաժեշտ մասն էր։ (Ակսել Բակունց)
  4. տան ավագ կինը, տանտիկին, տանտիրոջ կինը ◆ Հայոց ընտանիքներում դեռ պահպանվել էր վաղեմի սովորությունը, որ տան տիրուհին քորում էր իր սկեսուրի, սկեսրայրի և մինչև անգամ հարգելի հյուրերի մեջքը։ (Րաֆֆի)
  5. կին, ամուսին ◆ Մեծ պարոնը և նրա տիրուհին Թամարին պատահած դժբախտության առաջին օրը, միանգամայն զբաղված լինելով իրենց հիվանդով, բոլորովին մոռացել էին նրա ազատչին։ (Րաֆֆի)
  6. տերտերակին, երեցկին ◆ Ու սարսափած՝ ապուշ կտրած՝ դողաց ձայնը տերտերի՝- «Մեղա՜ աստծու, ա՛յ տիրուհի, էդ ո՞րտեղ ես, դուրս արի»։ (Ավետիք Իսահակյան)
  7. տան իշխանավոր կինը ծառաների համեմատությամբ, ծառաներ՝ ստրուկներ ունեցող կին
  8. (նորբ․) որևէ բանի տիրություն անող կին, կոլտնտեսուհի՝ բանվորուհի և այլն, որը պատասխանատու է մի բանի սարքինության՝ խնամքի՝ մշակության համար
  9. տե՛ս տիրուհնի ◆ Դա մեր վանական աբեղաների հնարած մի գործիք է, որ կոչվում է «տիրուհի», հենց այդ անվան մեջ է նրա նշանակությունը, որովհետև կատարում է նույն ծառայությունը, ինչ որ տան տիրուհին կատարում է ընտանիքի մեջ։ (Րաֆֆի)

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. թագուհի, իշխանուհի, տիրակալուհի, դշխուհի, դշխո
  2. դիցուհի, դիցանու(յ)շ
  3. տանտիկին, տանտիրուհի, տիկին, տնակառավարչուհի, (գվռ․)՝ պետուկ, աղջիկպարոն, գլուխ կնիկ
  4. տե՛ս կին
  5. տե՛ս տիկին
  6. տե՛ս տերտերակին

Արտահայտություններ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]