տուրք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tuɾkʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ տուրք
վանկեր՝ տուրք
Ստուգաբանություն[խմբագրել]
Գոյական
- ընդհանուր անուն ամեն տիպի հարկերի, որ ազգաբնակչությունը պարտադիր կերպով վճարում է պետությանը կամ տեղական իշխանություններին՝ սահմանված քանակով ու կարգով ◆ Գլխահարկը, մաքսը, տասանորդը, սակը և այլն տուրքերի զանազան տեսակներ են։ (Ստեփանոս Մալխասյանց) ◆ Մելիքի ձեռքով էր հավաքվում տուրքը և ամեն հարկեր, որ պետք էր վճարել խանին։ (Րաֆֆի)
- (հնց․) քանակը այն հեղուկի կամ գազի, որ տալիս է մի աղբյուր որոշ ժամանակի ընթացքում ◆ Տուրքը ջրի ամեն օր Իր սուրբ ծոցեն Արարատ Մայրախնամ ինձ սնունդ պարգևում է լիառատ։ Ռափայել Պատկանյան
- (փխբ․) անհրաժեշտ կամ ակամա պարտականություն՝ պարտք ◆ Սովորության անխուսափելի տուրք: ◆ Ասում են, ժամ է, հեռանամ, կորչեմ, Տամ տուրքս այս խիստ դատվոր բնության։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- (հնց․) բնատուր ձիրք
- (եկեղ․) նվեր, նվիրատվություն ◆ Օրհնյալ լինի ժողովուրդը, նա իր տուրքը երբեք չի խնայել մեր վանքից, երբ ունեցել է, տվել է։ (Րաֆֆի) ◆ Կյանքի այդ մնացորդը ա համարում էր ինչ-որ երկնային տուրք։ (Շիրվանզադե)
- (փխբ․) այն, ինչ որ մեկը պարտադիր է՝ պետք է տա՝ կատարի ըստ իր կոչման՝ ձիրքի և այլն ◆ Ավելի կամ նվազ ինքնատիպությամբ գեղարվեստին բերին իրենց հանճարին տուրքը: (Ա․ Սեստ)
- (տնտգ․) դրամական գանձույթ, որը գանձվում է պետական մարմինների կողմից՝ որոշակի գործողությունների կատարման ժամանակ՝ տվյալ երկրի օրենսդրությամբ նախատեսված գումարներով
Հոմանիշներ[խմբագրել]
Արտահայտություններ[խմբագրել]
- տուրք տալ
- հարկ վճարել ◆ Մի՞թե դու կուզեիր, որ պատերազմներից ավերված ռամիկն ու շինականը, որ հազիվ կարող են տուրք տալ արքունիքին, զորք պահելու, տուրք տան և պարապ ու ծույլ եկեղեցականներին։ Ստեփան Զորյան
- հակառակ իր կամքի ենթարկվել որևէ բանի, անխուսափելի զիջումներ անել ◆ Շեքսպիրը գրելով սոնետների մի ամբողջ ժողովածու (154 հատ) պարզապես տուրք է տվել իր ժամանակին։ Հարություն Սուրխաթյան
- պատշաճը հատուցել, գոհացում տալ, հարկ եղած չափով գնահատել ◆ Նա ո՛չ միայն որդիական սիրո մի հարգանքի տուրք էր տալիս իր ծնողին, այլև մի իդեալական պատկեր է ուրվագծում։ (Վահան Տերյան)
- որևէ բանի ազդեցությունը կրել, որևէ հոսանքի՝ ուղղության և այլնի ազդեցությունն դրսևորել (այդ հոսանքի հետևորդը չլինելով)
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | տուրք(ը) | տուրքեր(ը) |
| Սեռ. | տուրքի | տուրքերի |
| Տր. | տուրքի(ն) | տուրքերի(ն) |
| Հայց. | տուրք(ը) | տուրքեր(ը) |
| Բաց. | տուրքից | տուրքերից |
| Գործ. | տուրքով | տուրքերով |
| Ներգ. | տուրքում | տուրքերում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ[խմբագրել]
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Աշոտ Մարկոսյան, Տիգրան Դավթյան, Ամենագործածական տնտեսագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Լեգալ Պլյուս», 2008 — 218 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն գոյականներ
- Քաղվածք/Ստեփանոս Մալխասյանց
- Քաղվածք/Րաֆֆի
- Հայերեն բառեր հնացած իմաստով
- Քաղվածք/Ռափայել Պատկանյան
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Դերենիկ Դեմիրճյան
- Հայերեն բառեր եկեղեցական իմաստով
- Քաղվածք/Շիրվանզադե
- Հայերեն բառեր տնտեսագիտական իմաստով
- Քաղվածք/Ստեփան Զորյան
- Քաղվածք/Հարություն Սուրխաթյան
- Քաղվածք/Վահան Տերյան
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- Բառեր «Ամենագործածական տնտեսագիտական տերմինների բացատրական բառարան» գրքից