աղջամուղջ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑʁd͡ʒɑˈmuʁd͡ʒ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ աղջամուղջ
վանկեր՝ աղ•ջա•մուղջ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Ծագել է աղջ բառից, որն էլ իր հերթին ծագել է բնիկ հնդեվրոպական * aghl- մութ, ամպ, խավար արմատից։ Համեմատաբար հունարեն՝ όρφυν խավար, մշուշ։ Աճառյանը նույնացնում է արջն բառի հետ։
Գոյական
- մութնալույս, լուսադեմ ◆ Վաղորդյան մթին աղջամուղջը սկսել էր նոսրանալ։ (Րաֆֆի) ◆ Գիշերվա հետքով լուսինն էլ գնաց, աղջամուղջի մեջ այգը ղողանջեց։ (Շուշանիկ Կուրղինյան)
- վերջալույսին հետևող կիսախավար, մթնշաղ ◆ Իրիկվա աղջամուղջին… արի այգին ու ինձ կանչիր Հովհաննես Թումանյան ◆ Իրիկնադեմին… աղջամուղջը մոխրագույն շղարշի նման ծածկեց երկիրը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- (փխբ․) թոհուբոհ, քաոս ◆ Կյանքի՜, մահի՜ այս ամեհի աղջամուղջում՝ Ողջակիզվող հոգիներին—ողջո՜ւյն, ողջո՜ւյն։ Եղիշե Չարենց
- (փխբ․) խավար, մթություն ◆ Զրկանքի մռայլ խաչն է քո ուսին, որ տգիտության աղջամուղջի մեջ թո թմրած հոգին սողալ տա անվերջ։ (Շուշանիկ Կուրղինյան)
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- աղջամուղջը իջնել
- աղջամուղջը սկսվել ◆ Իջել էր աղջամուղջը անտառի վրա։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- (փխբ․) մռայլ, կոշմարային վիճակ ստեղծվել
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | աղջամուղջ(ը) | աղջամուղջներ(ը) |
| Սեռ. | աղջամուղջի | աղջամուղջների |
| Տր. | աղջամուղջի(ն) | աղջամուղջների(ն) |
| Հայց. | աղջամուղջ(ը) | աղջամուղջներ(ը) |
| Բաց. | աղջամուղջից | աղջամուղջներից |
| Գործ. | աղջամուղջով | աղջամուղջներով |
| Ներգ. | աղջամուղջում | աղջամուղջներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
[խմբագրել]| մթնշաղ | |
| |
| լուսադեմ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։