առանց
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑˈrɑnt͡sʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ա•ռանց
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Գոյական
- տե՛ս առանցք
Կապ
- ցույց Է տալիս բացասում չլինելը, չունենալը նշանակությամբ
- մակբայական կապակցություն Է կազմում չանելով, չունենալով, չլինելով նշանակությամբ
- ցույց Է տալիս հարկ եղածից ավելի՝ չափազանց լինելը, առանց այն Էլ ընկերներ կան
- բացասում Է մասնակից, գործակից լինելը, ժխտում Է միասնությունը, մեռի՛ր, գնա՛, առանց քեզ էլ կյանքը կա (Ավ. Իսահակյան)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- (հնց․) բացի, զատ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- առանց էն էլ՝ նույնիսկ տվյալ բանը չլինելու դեպքում էլ ◆ Առանց էն էլ ջարդված գլուխնիրդ էլ ինչ ջարդուխուրդ անիմ, ամին տիղ դրա վրա ին խոսում։ (Խաթաբալա)
- առանց իշի գլխի հարսանիք չի լինի՝
- ասվում է, երբ ուրախության կամ հավաքի ժամանակ մի անցանկալի անձնավորություն է հայտնվում
- (հեգն․) տվյալ գործում իբր շատ կարևոր մարդ լինել ◆ — Էհե, այստե՞ղ ես, — գոչեց Գիգոն, հեգնելով Վախվախյանին, — առանց իշի գլխի հարսանիք չի լինիլ։ (Շիրվանզադե)
- առանց կրակ էրել՝ խոսքով վիրավորել ◆ Նա առանց կրակ ինձ էրում ա։ (Գրիգոր Տեր-Ալեքսանդրյան)
- առանց շուն գեղ չի ըլի՝ վատ մարդ ամեն տեղ էլ կլինի
- Եվդոկիա՝ առանց սատանի պատարագ անել՝ առանց որևէ միջամտության մի գործ կատարել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։