խուզել
Արտաքին տեսք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χuˈzɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խուզել
վանկեր՝ խու•զել
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական «կտրել, անջատել քերել, փորփրել, քչփորել» արմատից, որտեղից նաև՝ խզել (խուզ-) ձայնադարձային ձևը։
Բայ
- մկրատով, խուզիչ գործիքով, մեքենայով մազերը, բուրդը կտրել, կնտել
- մազերը կարճացնելով հարդարել, սարքել
- մազերը, բեղերը, մորուքը որոշ ձևի հարդարանք տալ ◆ Գլուխը «բոքս» էր խուզել:
- տակից հնձել, հարել, քաղել (փխբ․)
- ավելորդ ճյուղերը, ոստերը, թփերը կտրատել, էտել
- կտրել հատել ◆ թևերը խուզել (հզվդ․), (փխբ․)
- պլոկել, գջլել, փողը, ունեցվածքը և այլն խլել, կորզել (փխբ․)
- հասանելիքից պահել, հասանելիքը կտրել, նվազեցնել, պակասեցնել ◆ Շահույթի հետևից ընկնելով, կապիտալիստը խուզում է բանվորի աշխատավարձը։ (փխբ․)
- հետախուզել, խուզարկել, հետախուզել ◆ Մարդն խուզեց հողին արգանդը խավար։ (Ռուբեն Սևակ) (փխբ․)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- կտրել, կնտել, կարճացնել, վեր առնել (ժղ․),
- տե՛ս հարդարել
- տե՛ս հնձել
- տե՛ս էտել
- տե՛ս պակասեցնել
- տե՛ս խուզարկել
- տե՛ս կորզել
Արտահայտություններ
[խմբագրել]Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։