խրտվիլակ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χɾtviˈlɑk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խրտուիլակ
վանկեր՝ խ(ը)րտ•վի•լակ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Ածական
- թռչուններին վախեցելու և փախցնելու համար այգիներում` բոստաներում և այլուր դրված, խամաճիկ ◆ Ես կտեսնեմ շատ խաչեր… նույնիսկ այն խրտվիլակների կրծքին, որոնց ցցում են արտերում ճնճղուկների դեմ։ (Ակսել Բակունց)
- ծղոտով` չոր խոտով և այլնով լցված մարդակերպ պաճուճապատանք` որպես թիրախ
- կենդանու կամ թռչունի` որևէ բանով լցրած մորթ` իբրև թանգարանյին ցուցանմուշ
- մարդաբոյ պուպրիկ` զգեստներ հագցնելու` ցուցադրելու համար ◆ Դեզդեմոնան ու Էմիլիան հողմակոծ նավից ցամաք են իջել ցուցափեղկերի խրտվիլակների պես հարդարված։ (Վահրամ Փափազյան)
- (փխբ․) ոչ գործունյա` շշմած մարդ
- (փխբ․) կամազուրկ` ինքնուրույնությունից զուրկ` մեկի խաղալիքը դարձած մարդ ◆ Նա ի՞նչ մարդ է, որ սեփական կարծիք ունենա, խրտվիլակ է։
- (փխբ․) նիհարած` չոփ կտրած մարդ ◆ Կարծես սյունի վրայից նայողը Անդոն չէր, այլ անմարմին մի խրտվիլակ։ (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) անգույն` անդեմ՝ անարյուն կերպար` հերոս, կյանքից՝ կենսունակությունից զուրկ կերպար ◆ ◆ Նորերը (գրողները) կամենալով եվրոպացի լինել, խրտվիլակներ են ստեղծագործում մարդկանց տեղ։ (Վահան Տերյան)
Ածական
- մի բանի նմանեցումը հանդիսացող, մի բանի տպավորություն թողնելու համար սարքված, խրտվիլակային ◆ Երբ նրա մարտիկները դուրս եկան ցամաք, խրտվիլակ տորմիղն էլ հասավ այդտեղ։ (Մուրացան)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- (գվռ․) խրտվել, խնջակ, խոճիճ, խուճիճ, խուճ
- պաճուճապատանք, խամաճիկ
- մանեկեն, պուպրիկ
- (նորբ․) (փխբ․) խամաճիկ, փալաս, խաղալիք, խպլիկ,
- տե՛ս հաճկատար, կամակատար
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | խրտվիլակ(ը) | խրտվիլակներ(ը) |
| Սեռ. | խրտվիլակի | խրտվիլակների |
| Տր. | խրտվիլակի(ն) | խրտվիլակների(ն) |
| Հայց. | խրտվիլակ(ը) | խրտվիլակներ(ը) |
| Բաց. | խրտվիլակից | խրտվիլակներից |
| Գործ. | խրտվիլակով | խրտվիլակներով |
| Ներգ. | խրտվիլակում | խրտվիլակներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։
Կատեգորիաներ:
- Ձայնային ֆայլ չունեցող հայերեն բառահոդվածներ
- Հայերեն բառեր
- Հայերեն ածականներ
- Քաղվածք/Ակսել Բակունց
- Քաղվածք/Վահրամ Փափազյան
- Հայերեն բառեր փոխաբերական իմաստով
- Քաղվածք/Վահան Տերյան
- Քաղվածք/Մուրացան
- Հայերեն նորաբանություններ
- Բառեր «Արդի հայերենի բացատրական բառարան» գրքից
- «Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան» գրքից