շռայլ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ʃrɑjl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ շռայլ
վանկեր՝ շ(ը)•ռայլ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *skher-s-՝ *(s)ker- «ցատկել, շուրջը ցատկել» արմատից՝ -այլ ածանցով (հմմտ. մռայլ), որտեղից նաև ցիր-. հմմտ. հին հնդկերեն kirati- «ցանում է, շաղ է տալիս, թափում է, նետում է, շպրտում է», միջին վերին գերմաներեն schrren «ցատկեցնել, ցրել»։
Ածական
- անխնա, առատ, անհաշիվ ու առանց խնայելու ծախսող՝ վատնող ◆ Տիկին Բարբարեի և օրիորդ Սոֆիի շռայլ ծախսերը օրըստօրե ավելանալով` բոլորովին մաշեցին նրա հարստությունը: (Րաֆֆի)
- մեծ ծախսերի հետ կապված, որտեղ ավելի է ծախսվում, քան պետք է: ◆ Շռայլ կյանք` նիստուկաց:
- անխնա` ավելի ծախսող, քան պետք է, վատնող, անխնա կերպով՝ առանց խնայելու կատարված ◆ Հայրս շռայլ մարդ չեր, ոչ արաղ էր խմում, ոչ ծխում էր և ոչ էլ լավ ուտում կամ հագնվում էր: (Րաֆֆի) ◆ Քյազիմ-բեգ Ադիլբեգովը Միքայելի ընկերների մեջ ամենից ազատն էր ընտանեկան պայմանների նկատմամբ, ամենից հարուստն ու ամենից շռայլը: (Շիրվանզադե)
- լիուլի, առատ, փարթամ, ճոխ, առատութան մեջ անց կացվող, հարուստ ◆ Շռայլ այգիներ: ◆ Շռայլ լույս` լուսավորություն:
- առատազեռնորեն մի բան պարգևող՝ տվող՝ բերող ◆ Շռայլ գարուն:
- (փխբ․) չափից` հնարավորության սահմաններից մեծ, անիրագործելի ◆ Շռայլ խոստումներ:
- (փխբ․) առատություն՝ երջանկություն բերող ◆ Շռայլ առավոտ լենինյան դարի: Եղիշե Չարենց
- (փխբ․) առատորեն տրված՝ պարգևած, անթերի, առանց պակասության ◆ (Մարդուն) մի փոքր անդորր տուր, մի փոքր առիթ ու նա քո դեմ կփռի իր հոգու շռայլ գեղեցկությունները: Սերո Խանզադյան
- (փխբ․) հորդ, վարար ◆ Գառնան շռայլ անձրև է գալիս: «Գրական թերթ»
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- վատնիչ, վատնող, շվայտ, արբշիռ, ընչավատն (հնց․), ավերկիչ
- առատաձեռն, շռայլաձեռն, ձեռնարձակ, առատաբաշխ, (հնց․) ընդարձակաձեռն, առատաձիր, բարեբաշխ, ձեռնաբաց, ձեռքը բաց
- ճոխ, փարթամ, շռայլուն, հուռթի, պերճ, լիառատ, լիուլի
- տե՛ս ճոխ
- տե՛ս հորդ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
[խմբագրել]| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։