պորտ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [pɔɾt]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պորտ
վանկեր՝ պորտ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *bod-ro-` *bed- «ուռչել» արմատից. հմմտ. հին սլավոներեն, ռուսերեն бедро «ազդր»։
Գոյական
- մարդու փորի կենտրոնական մասում գոյացած փոքրիկ փոսիկ, որ առաջանում է պորտալարը կտրելուց
- պորտալարի դեռ չապաքինված կտրվածքը
- տե՛ս պորտալար
- (փխբ․) փոր ◆ Ոտաբոբիկ, պորտը բաց, անլվա մանուկներ կուչ են եկել տան անկյուններում (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) ծնունդ, ծին ◆ Յոթ պորտ Է ծնել։
- (փխբ․) սերունդ, իրար հաջորդող սերունդներից յուրաքանչյուրը ◆ (Շաշիկի մայրը) նրա յոթ պորտն արդեն քննել, իմացել Էր ԱԲ
- (փխբ․) ուռուցիկ կամ կլոր առարկայի վրայի դուրս ցցված կամ փոս ընկած տեղ (սովորաբար՝ կենտրոնական մասում) ◆ Խնձորի՝ սեխի պորտ: Վահանի՝ զրահի պորտ:
- (ճարտարապետություն) կամարի կամ թաղի կենտրոնական քարը, որով փակվում Է կամարը (թաղը), կամարի պորտ
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- տե՛ս պորտալար
- փոր, որովայն (մարդու և կենդանիների մարմնի այն մասը, որի մեջ տեղավորված են ստամոքսը, լյարդը, փայծախը աղիները և այլ գործարաններ)
- տե´ս փորոտիք
- քաղիրթ (որոճող կենդանիների փորոտիքի պարկը, որովայնի թաղանթը)
- տե´ս արգանդ
- տե´ս ծնունդ
- տե´ս ուտելիք
- կումբ (որոշ ամանների ուռուցիկ մասը)
- տե՛ս կումբ
- տե՛ս պորտաքար
- տե՛ս ծնունդ, ծին
- սերունդ, զարմ, շառավիղ, տոհմ, ցեղ, բարունակ, ընձյուղ, ճետ (ժղ․), հետ, պորտ, բողբոջ
- հետնորդ, հաջորդ, ժառանգ
- զավակ, որդի (փխբ․)
- տե՛ս ձագ
- տե՛ս արմուկ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- պորտ գցել
- փոր գցել, գիրանալ, չաղանալով փորը մեծանալ
- փորը շարժելով պարել
- պորտ մաշել - չարչարվել, շարունկա՝ երկար ժամանակ մի աշխատանքով՝ զբաղմունքով զբաղված լինել
- պորտը դուրս գալ՝ դուրս ընկնել
- պորտը տեղից խախտվել
- ուժասպառ լինել լինել, շատ ծանր աշխատանքից տանջվել
- պորտը կտրել - պորտալարը հատել՝ կտրել
- պորտը հաստացնել - փոր գցել, գիրանալ
- պորտը մի տեղ՝ մի բանի մեջ կտրել - որևէ բանի բնական մեծ հակում՝ սեր մոլություն ունենալ ◆ սրա պորտը խանութում են կտրել (Ժիրայր Ավետիսյան)
- պորտը տեղը գցել՝ դնել
- ընկած պորտը բուժել՝ տեղը գցել
- մեկից վրեժ լուծել
- վնասելով խեղճացնել՝ ընկճել
- յոթ պորտ - բոլոր նախնիները, մինչև պապի պապը
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։