ամուր

Հայերեն

«Ամուր» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [ɑˈmuɾ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ա•մուր 

ամուր1

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ * moi-ro- «փայտի կառույց» նախաձևից՝ * mei- «ամրացնել» արմատից՝ ձայնավորի առայժմ անբացատրելի փոփոխությամբ և ա-ի հավելմամբ (* օ-՞). հմմտ. լատիներեն mūrus (հին՝ moiros) «պատ, պարիսպ, պատնեշ, պաշտպանություն», moe-nia (այլ ածանցով) «պարիսպ, ամրություններ, ամրացված տեղ, քաղաք, քաղաքասահման, շենք, բնակարան, պալատ», գերմաներեն * mairja «(սահմանա)ցից, (սահմանա)սյուն», այլև, թերևս, * t(h)- աճականով՝ հայերեն մոյթ (անբացատրելի ձայնավորմամբ)։

Ածական

1. պինդ, կարծր, դժվար կոտրվող՝ կտրվող ◆ Մյուս պատի տակ կար հին, բայց ամուր… մի գրասեղան։ (Գարեգին Սևունց)
2. ուժեղ, զորեղ ◆ Նա մնացել էր նույն վայելչակազմ, առողջ ու ամուր մարդը։ Սերո Խանզադյան
3. հաստատուն, դիմացկուն, կայուն, անսասան ◆ Ես ժայռի նման կանգնած եմ ամուր: (Ավետիք Իսահակյան)
4. հաստատակամ, կայուն, անդրդվելի ◆ Նա չուներ Մւոշեղի խստասրտությունը և ոչ նրա ամուր բնավորությունը։ (Րաֆֆի)
5. պիրկ, ձիգ ◆ Նա ամուր ձգեց գոտին շինելի վրա։ (Հրաչյա Քոչար)
6. սերտ, հոծ, խիտ ◆ Նա ապահովության համար հեծյալների ամուր շարքերով պարսպեց Հազկերտի և շքախմբի առջևի գիծը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
7. ոչ թույլ, ոչ դյուրազգաց, կամքով՝ հոգեպես ուժեղ ◆ Կան մարդիկ, որ ամուր սիրտ ունեն և կարող են անդրդով դիտել ո՛չ միայն ուրիշների, այլև իրենց անձի վրա կատարված անդամատությունը։ (Մուրացան)
8. ապահով, անվտանգ ◆ Ոստանը, միևնույն ժամանակ, ծառայում էր որպես ամուր բերդ։ (Րաֆֆի)
9. խիստ, սաստիկ
10. ուժգին, թափով ◆ (Մասխարյանցը) դուռն ամուր շրխկացրեց յուր հետևից։ (Նար-Դոս) ◆ Նա կրկին մուրճը առավ և առաջվանից ամուր զարկեց կոչնակին։ (Մուրացան)
11. անջնջելի, անմոռանալի, հիշողության՝ գիտակցության մեջ հիմնավորապես ամրացած ◆ Նա վերադարձել է և գալիս է նորից այն գյուղը, որն այնպես ամուր էր իր հիշողության մեջ։ (Արազի)
12. անառիկ, անմատչելի, անխորտակելի
13. ամրաշեն, ամրակառույց ◆ Զգացա՞ծ ես երբեք բարձր ու ամուր պատի մը փլչիլը վրադ, քարերուն հարվածները գլխուդ և մարմնիդ վրա։ (Գրիգոր Զոհրապ)
14. անխզելի, անքակտելի, սերտ ◆ Խամսայի բոլոր հինգ մելիքները միացած էին բարեկամության և արյան ամուր դաշնակցությամբ։ (Րաֆֆի)
15. ամրակազմ, առողջ
16. աներեր, անհողդողդ ◆ Վերջին խոսքը արտասանելու միջոցին նրա ամուր ձայնը դողդողաց։ (Րաֆֆի)
17. տնտեսապես ամրապնդված ◆ Կոլտնտեսությունը տարեցտարի հասել է բարձր բերքի և դարձել ամուր տնտեսություն։ Սերո Խանզադյան

Հոմանիշներ

1. պինդ, կարծր, ամրակուռ, ամրաձույլ, ամուրկեկ (արևմտհ․)
2. անխախտ, սերտ, անսասան, անհողդողդ, երկաթյա (բնստ․)
3. անառիկ, անառ (բնստ․), անմատչելի, անմատույց, անվկանդ, բարձրամուր, դժվարառու, դժվարառնելի, աննվաճ, անգրավ, անգրավելի, աննվաճելի

Արտահայտություններ

1. ամուր ձեռք - ուժեղ ղեկավար՝ տնօրեն
2. ամուր կպչել գործին - աշխատանքը ամուր հիմքերի վրա դնել, գործը լավ սկսել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ firm, hard, adamantine, solid, robust, fast, staunch գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ крепкий (ru) ‎(krepkij), твёрдый (ru) ‎(tvjórdyj), прочный (ru) ‎(pročnyj), крепко (ru) ‎(krepko), твёрдо (ru) ‎(tvjórdo), прочно (ru) ‎(pročno) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

ամուր2

Ստուգաբանություն

<амур<ֆր. Amour<լատ. amour սեր

Գոյական

1. (դիցբ․) սիրո աստվածության անունը հռոմեական դիցարանում (համապատասխանում է հունական Էրոսին)
2. (փխբ․) (բնստ․) սեր

Հոմանիշներ

1. (դիցբ․) կուպիդոն

Արտահայտություններ

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ամուր(ը)	ամուրներ(ը)
Սեռ.	ամուրի	ամուրների
Տր.	ամուրին	ամուրներին
Հայց.	ամուրի(ն)	ամուրների(ն)
Բաց.	ամուրից	ամուրներից
Գործ.	ամուրով	ամուրներով
Ներգ.	(ամուրում)	(ամուրներում)

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ the Amur, Amur գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ амур (ru) ‎(amur) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։