ընդարձակ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [əndɑɾˈd͡zɑk]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ընդարձակ

վանկեր՝ ըն•դար•ձակ 

Կազմություն

Նախածանց՝ ընդ-^?, արմատ՝ արձակ:

Ածական

1. մեծ տարածություն բռնող, լայնարձակ, լայնատարած ◆ Առաջին անգամն էր, որ ես այդքան բարձրից դիտում էի շրջապատը, ընդարձակ զմրուխտյա մի դաշտ։ (Վահան Թոթովենց) ◆ Ընդարձակ դահլիճը լիքն էր մեծ հասարակությամբ։ (Ավետիք Իսահակյան)
2. ծավալով մեծ, ծավալուն ◆ Երկինքը բոցավառվում էր մի ընդարձակ հրդեհով։ (Դանիել Վարուժան)
3. լայն անցք ունեցող ◆ Դուրս եկավ Իլիան դարբասն ընդարձակ: Հովհաննես Թումանյան
4. (փխբ․) ըստ տարածվածության և ընդգրկման մեծ ◆ Այս մարմինը (կազմակերպություն) ընդարձակ ճյուղերն ունի Թուրքիո ամեն կողմերը։ «Երևանյան օրեր»
5. (փխբ․) բազմակողմանի, խոր, հիմնավոր ◆ Զորավարը… յուր լայն, ընդարձակ հայացքների համեմատ ուղղություն էր տալիս։ (Րաֆֆի) ◆ Մուշեղը… ունի փորձ և ընդարձակ հմտություններ։ (Րաֆֆի) ◆ Իսկ ավելի ընդարձակ բարոյական և հոգևոր կրթությունը հանձնված էր առանձին վարժապետների։ (Րաֆֆի)
6. (փխբ․) շատ, բազմազան, բազմապիսի ◆ Նրա տունը… իր փոքրիկ ծավալի մեջ բովանդակում էր ընդարձակ բավականություններ։ (Րաֆֆի)
7. հանգամանորեն, ծավալուն ◆ Կոնսիստորիայի վճիռը… դրված է չափազանց ընդարձակ: (Ակսել Բակունց) ◆ Նա մի ընդարձակ դիմում գրեց կենտկոմի բյուրոյին։ Սերո Խանզադյան
8. (փխբ․) ամենուրեք և մեծ թափով կատարվող, մեծ չափերի հասնող ◆ Ընդարձակ շինարարություն։
9. (փխբ․) ոչ սահմանափակ, մեծ իրավունքներով օժտված ◆ Դասագիրք կազմողների արտոնությունները պարոնի կարծածից շատ ավելի ընդարձակ են։ Հովհաննես Թումանյան
10. մանրամասն, երկար ◆ Ուրիշ անգամ գուցե առիթ լինի ավելի ընդարձակ խոսելու։ Հովհաննես Թումանյան
11. (փխբ․) ամուր, հաստատուն ◆ Շատ ընդարձակ հիման վրա ըրավ այդ գործն։ Տիգրան Կամսարական
12. (փխբ․) մեծ, խոշոր ◆ Նա այդ հակառակության մեջ… ավելի ընդարձակ շահեր ունի։ (Մուրացան)
13. (փխբ․) լայն հնարավորություններ ընձեռնող ◆ Որքան ընդարձակ ապագա է խոստանում մեզ դպրոցը։ (Րաֆֆի)
14. (փխբ․) մեծ տարածություն բռնող՝ գրավող ◆ Հեռու և հեռու տարածվում էր ընդարձակ բանակը։ (Րաֆֆի)
15. մանրամասն, հարուստ ◆ Ընդարձակ բառարան։

Հոմանիշներ

1. մեծ, լայն, արձակ, ազատ, լայնածավալ, լայնարձակ, լայնատարած, ընդարձակատարած, մեծածավալ, աշխարհածավալ, ծովածավալ, լայնածիր, լայնանիստ, լայնասփյուռ, ընդարձակածավալ, մեծատարած, բազմածավալ, մեծանիստ, ահագնածավալ, ընդարձակատար, լայնատար, լայնաձիգ, երկրապարփակ, լիալայն, անանձուկ, ծավալուն, բազմատարած, ընդգրկուն
2. տե՛ս մեծաքանակ
3. տե՛ս հարուստ
4. տե՛ս բազմակողմանի
5. տե՛ս լիակատար
6. տե՛ս ճոխ
7. տե՛ս մանրամասն

Արտահայտություններ

1. ընդարձակ շրջան - տե՛ս լայն շրջան ◆ Կովկասագիտական գրականությունն էլ միանգամայն անմատչելի է մի քիչ ավելի ընդարձակ շրջաններին: Հովհաննես Թումանյան
2. ընդարձակ քսակ - շատ դրամ ◆ Քեզի ալ լայն սիրտ և ընդարձակ քսակ կմաղթեմ, որ կարենաս վնասու կուրծք տալ։ Հակոբ Պարոնյան
3. ընդարձակ նախադասություն - նախադասություն, որ բացի գլխավոր անդամներից ունի նաև՝ երկրորդական անդամներ ◆ Գլխավոր և երկրորդական անդամներ ունեցող նախադասությունը կոչվում է ընդարձակ նախադասություն: (Դասագիրք)

Թարգմանություններ

անգլերեն՝ large, roomy, ample, expanded գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ обширный (ru) ‎(obširnyj), занимающий большое пространство (ru) ‎(zanimajuščij bolʹšoje prostranstvo), просторный (ru) ‎(prostornyj), обстоятельный (ru) ‎(obstojatelʹnyj), обширный (ru) ‎(obširnyj), полный (ru) ‎(polnyj), подробный (ru) ‎(podrobnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։