Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ թա•խիծ

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Ծագումն անհայտ է։ Հազիվ թե կապ ունենա հնդեվրոպական *tā-k ձևի հետ՝ *tā- «հալչել» արմատից (*tā-kh > թախ)։

տխրություն, կսկիծ, տրտմություն ◆ Բայց տխուր նաիրյան քամին իմ սրտում թախիծ է բարդել։ Եղիշե Չարենց }}

թախծագին (հնց․)
կսկիծ, ցավ, մորմոգ ◆ Իսկ այսօր նույն մայրը չէր իմանում ինչ բառերով արտահայտի այն թախիծը, որ Ղուկասի արարքներից պատել էր յուր սիրտը։ (Ագապ.) ◆ Մահու չափ թախիծ ու խոցում։ (Վահան Տերյան) ◆ Մենք տակավին սգո մեջ ենք և մեր թախիծն անցելու վրա չպիտի մտածենք։ (Մուրացան)

տխրություն, տրտմություն, կսկիծ, մորմոք, մրմուռ, վիշտ, ցավ, թախծոտություն (ժղ․), թախծանք (հզվդ․), թախծություն

թախիծ պատճառել ◆ Դու թախիծ կպատճառես մարդկանց։ (Վիլյամ Սարոյան) ◆ Հուսահոտության թախիծ տիրեց տիկնոջ սրտին։ (Վիլյամ Սարոյան)
թախիծը ցրել, ցրվել, փարատել - նույնն է՝ թախիծը անցկացնել ◆ Հասիր, սիրելիս, բեր ոսկի քնար, ես կամենում եմ ցրվել իմ թախիծ: Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Տեր իմ, քո ծառան աղաչում է, որ… բարեհաճես իջնել բանակը, եթե կարիք ես զգում թախիծդ փարատելու։ (Մուրացան)

Բաղադրյալ բառեր
թախծաբույր թախծագին թախծադալուկ թախծադեմ թախծաթաթախ թախծաժպիտ թախծալի թախծալիր թախծալից թախծալուր թախծախառն թախծակայլակ թախծական թախծահար թախծահարվել թախծահարություն թախծահարում թախծահունչ թախծահուշ թախծամորուք թախծամրմուռ թախծային թախծանալ թախծանվագ թախծանուշ թախծանք թախծաշաղախ թախծաշեշտ թախծաշունչ թախծապատ թախծապատել թախծապատվել թախծապատում թախծառատ թախծասեր թախծասիրություն թախծաստվեր թախծավետ թախծավոր թախծատանջ թախծատոչոր թախծափայլ թախծել թախծերես թախծոտ թախծոտել թախծոտվել թախծոտորեն թախծոտություն թախծոտում թախծություն թախծուկ թախծում թախծօրօր ծանրաթախիծ հոգնաթախիծ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ sorrow, sadness, grief գերմաներեն՝ Kummer, Traurigkeit, Trauer դանիերեն՝ sorg, smerte թուրքերեն՝ üzüntü, keder իսպաներեն՝ tristeza, aflicción, infelicidad իտալերեն՝ tristezza, dolore, pena հոլանդերեն՝ smart, rouw, droefheid հունարեն՝ λύπη շվեդերեն՝ sorg պորտուգալերեն՝ tristeza, mágoa ռուսերեն՝ грусть (ru) ‎(grustʹ), тоска (ru) ‎(toska), печаль (ru) ‎(pečalʹ) վրացերեն՝ დარდი, წუხილი, მწუხარება ֆրանսերեն՝ peine

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։