թափվել

Ստուգաբանություն

Բայ

թափել բայի կրավորականը ◆ Շների ոհմակը կրծում էր գետնի վրա թափված ոսկորները։ (Շիրվանզադե) ◆ Բերդի դռան աշտարակից թափվեց դուռը ջախջախել ճգնող զորքի վրա կպրաձյութի կրակվող հեղեղ, որ շատերին տեղն ու տեղը այրեց։ (Մուրացան)
հավաքվել, խմբվել, խռնվել, խմբվել ◆ Ցայտաղբյուրների ջրի կարճ ցայտերը ծածանվում էին արեգակի տակ ու խոխոջալով թափվում քարակոփ գուբերի մեջ։ (Վիգեն Խեչումյան) ◆ Ախ, այդ վայր թափվող դեղին տերևները սիրտս են գրավում անտրտունջ ողբով։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
հոսել, բխել
տեղալ ◆ Դեռ կարմիր են վարդերը, երբ թափվում է առաջին ձյունը։ (Ակսել Բակունց), ◆ Ավետը… ուշադրություն չդարձնելով տաղտկալիորեն թափվող անձրևին, իրեն գցեց անտառ։ Սերո Խանզադյան
պառկել, մեկնվել, փռվել ◆ Ամբողջ օրերով թափված էին ծղոտե ներքնակներին։
սփռվել, ցրվել, տարածվել ◆ Մազերը թափվել էին հաստլիկ ուսերի վրա։ (Շիրվանզադե) ◆ Նա ձեռքը տարավ դեպի գլուխը, ետ քաշեց ճակատի վրա թափված գանգուրները։ (Րաֆֆի)
(փխբ․) խռնվել, լցվել, հավաքվել ◆ Թափվել են մարդիկ խմբերով անձրևոտ մայթերի վրա։ Եղիշե Չարենց
կործանվել, փլվել ◆ Թափվեցին շենքերն հնօրյա։ Եղիշե Չարենց ◆ Սասնա քաղաք բովանդակ, բոլորը մեծ ու պստիկ թափվել էին փողոց այդ օրը։ (Մկրտիչ Խերանյան)
(փխբ․) խուռն բազմությամբ մտնել, ներխուժել, հարձակվել, գրոհել ◆ Եվ ահա հանկարծ Արտաշատու կողմից որոտընդոստ աղաղակներով արաբացոց վրա թափվեցին հայոց զորքերը։ (Մուրացան) ◆ Զինվորները արագ թափվեցին Սահակի վրա և թևերը կապելով հրեցին շարքի մեջ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
(փխբ․) մեծ քանակով հասնել՝ գալ ◆ Լուրերը թափվում են շտապով։ Եղիշե Չարենց
(փխբ․) իրար ետևից ասվել
դուրս հոսել, հոսել ◆ Սկսվեց մի հորդառատ արցունք, որ թափվում էր ուղղակի սրտիցս։ (Ավետիք Իսահակյան)
իրար հետ կամ իրար ետևից բարձրից վար նետվել ◆ Հանեցին փետուրները և աղջկերք դառանլով թափվեցին ջուրը։ (Ղազարոս Աղայան) ◆ Ելան պարիսպն ի վեր և թափվեցին պարիսպն ի վար։ Սերո Խանզադյան
(փխբ․) ընկնել, ցոլանալ (լույսի մասին) ◆ Լապտերի աղոտ լույսը ուղիղ թափվում էր նրա գունատ երեսի վրա։ (Րաֆֆի)
Ղարաբաղ՝ ազատվել որևէ վատ բանից (հիվանդությունից, նեղությունից և այլն)
Սեբաստիա, Խարբերդ՝ ցրտից ընդարմանալ՝ ձեռքն ու ոտքը փայտ կտրել՝ սառչել
Խարբերդ՝ գունատվել
Խարբերդ՝ գինովությունն անցնել, սթափվել
(խոհր․) ջերմամշակմանև այլ մթերքի թափվելը

Հոմանիշներ

հորդել, վայթել (հնց․), վայրել, ոթել, զեղել, ստորահոսել, շռռալ (ժղ․), շրթի տալ (գվռ.), կուտ անել, դուրս թափվել
տե՛ս հոսել
տե՛ս ընկնել
մազտել, կնտանալ, վեր գալ (ժղ․)
տե՛ս հավաքվել, խռնվել
տե՛ս հարձակվել
տե՛ս մտնել

Արտահայտություններ

վրան-գլուխը թափվել - Սեբաստիա՝ հագուստը խիստ պատառոտված լինել
քիթն ու բերանը թափվել - Սեբաստիա՝ վերքերով ծածկված լինել, վերքեր դուրս եկած լինել

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ spill out, pour in, spill, drop գերմաներեն՝ verschütten, schütten դանիերեն՝ spilde թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ derramar իտալերեն՝ rovesciare, versare հոլանդերեն՝ morsen հունարեն՝ շվեդերեն՝ spilla պորտուգալերեն՝ derramar ռուսերեն՝ высыпаться (ru) ‎(vysypatʹsja), сыпаться (ru) ‎(sypatʹsja), рассыпаться (ru) ‎(rassypatʹsja) վրացերեն՝ ღვრა ֆրանսերեն՝ déverser, répandre, renverser

Աղբյուրներ

Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։