ժամանակ

Հայերեն

«ժամանակ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Արտասանություն

ՄՀԱ: []

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ժամանակ

վանկեր՝ ժա·մա·նակ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հայկական բառ

Գոյական

1. իրերի` երևույթների և իրադարձությունների տևողություն, որ չափվում է դարերով, տարիներով, օրերով, ժամերով և այլն
2. իրադարձությունների, լինելության ևն տևողության չափ ◆ Արեգակնային ժամանակ, երևանյան՝ Մոսկվայի ժամանակ:
3. րոպեների, ժամերի, օրերի, տարիների ևն հաջորդական ընթացք ◆ Ժամանակը իր վախճանին կհասնի և արևը մի բուռ մոխիր կդառնա։ (Ազատ Վշտունի)
4. ժամերի՝ օրերի ևն հաջորդական ընթացքի որոշ հատված՝ միջոց, որի ընթացքում մի բան տեղի է ունենում ◆ Խնայիր ժամանակդ:
5. ժամանակաշրջան, դարեր, դարաշրջան ◆ Տիգրան Մեծի ժամանակը հայոց պատմության պայծառ էջերից մեկն է։
6. կյանքի որոշ տարիներ, որոշ հասակի ժամանակաշրջան ◆ Երիտասարդ ժամանակ լավ էր երգում։
7. սահմանված կամ որևէ բանի հարմար ժամանակակետ, ժամկետ, պահ ◆ Ժամանակն է դոգմատիզմից հրաժարվելու։
8. որևէ բանի հատկացվող՝ որևէ բանի համար նախատեսված՝ սահմանված ժամկետ ◆ Քննության ժամանակը հետաձգեցին։
9. ազատ ժամանակամիջոց, զբաղմունքից ազատ պահեր ◆ Նա այսօր բոլորովին ժամանակ չունեցավ ինձ մոտ անցնելու համար։
10. տարվա եղանակ ◆ Աշնանային ժամանակ:
11. (փխբ․) կյանքի վիճակ, հասարակության քաղաքական-տնտեսական դրություն ◆ ◆ Ժամանակները խառն են ու խրթին։ Համո Սահյան
12. (փխբ․) հասարակական կյանքի տվյալ փուլն իր քաղաքական-գաղափարական բովանդակությամբ ու ոգով, դար ◆ Չի շղթայվի մարդու հոգին ոչ մի կապով արտաքին, եթե դարի, ժամանակի զրահ ունի իր հագին։ Եղիշե Չարենց
13. (փիլիսոփայություն) նյութի գոյության համընդհանուր օբյեկտիվ ձև, որ դրսևորվում է տևողությամբ ու հաջորդականությամբ՝ շարժման հետ անխզելի միասնության մեջ
14. (լեզվբ․) բայի քերականական կարգ, որ արտահայտում է գործողության կամ վիճակի հարաբերությունը խոսելու կամ որևէ այլ պահի հետ
15. (խսկց․) որոշ տևողություն, միջոց, ժամանակամիջոց ◆ Մի ժամանակ որ անց կացավ… (Մկրտիչ Խերանյան)
16. գործածվում է որպես կապական բառ՝ միջոցին, ընթացքում, պահին նշանակությամբ ◆ Խոսելու՝ գրելու ժամանակ:

Մակբայ

1. ժամանակին ◆ Պատեհ՝ հարմար՝ սահմանված պահին՝ ժամին:
2. ժամանակով
   1. մի որոշ ժամանակի համար, որոշ ժամկետով
   2. անցած ժամանակներում, երբեմն, ինչ-որ ժամանակ անցյալում
   3. հետագայում, երբևիցե, ինչ-որ ժամանակ ապագայում

Հոմանիշներ

1. ժամ, պահ, ատեն (արևմտհ․), ամանակ (հնց․), (գվռ․)՝ դան, գահ, ժում, ժուկ

Արտահայտություններ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ while հունարեն՝ ενώ գերմաներեն՝ während դանիերեն՝ mens իսպաներեն՝ mientras իտալերեն՝ mentre հոլանդերեն՝ terwijl շվեդերեն՝ medan պորտուգալերեն՝ enquanto ռուսերեն՝ в то время как (ru) ‎(v to vremja kak) վրացերեն՝ ხოლო ֆրանսերեն՝ tandis que

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ժամանակ: