ժանտ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ʒɑnt]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ժանտ

վանկեր՝ ժանտ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *žant. հմմտ. ավեստերեն gainti, միջին պարսկերեն gand «ժանտահոտություն», սողդերեն γantāk «վատ, հոռի»։

Ածական

1. դաժան, անողոք, գութ՝ խիղճ չունեցող ◆ Օ, ժանտ արքանե՛ր, ձեր սրբազան արշավանքներում որքան տեսան փորձանքներ դժնի ու տարաժամ։ Եղիշե Չարենց ◆ Որքան նրա ամուսին այրը ժանտը, դաժան և անտանելի էր, ինքն այնքան հեզ բարի ու համակրական էր։ (Րաֆֆի) ◆ Անշուշտ այդ մարդը ժանտ բռնակալ է։ (Շիրվանզադե)
2. դաժանություն՝ անողոքություն պարունակող արտահայտող ◆ Ամեն կողմից երիտասարդի վրա ուղղված են ժանտ և չարնախանձ հայացքներ։ (Րաֆֆի)

◆ Նոսր ու յուր մեջ ուներ նաև մի ժանտ գիծ։ (Մուրացան)

1. եղեռնական, ոճրապարտ, ծանր ոճիր հանդիսացող ◆ թագավոր ներիր ինձ իմ ժանտ սպանությունը։ Շեքսպիր ◆ Ավաղ այսպիսի ժանտ գործի համար ինչ պատասխան տանք։ Շեքսպիր
2. զազրելի, գարշելի, զզվելի, ժանտ աղտեղություն
3. չարորակ, մահաբեր, ժանտ հիվանդություն ◆ Սրտի վերքը, ոհ, դառնագույն է, աստված Սևով անքակ, խոցերով ժանտ վերքեր։
4. (փխբ․) անտանելի, սաստիկ, չափազանց ծանր, ժանտ սառնամանիք՝ քամի ◆ Երկինքն, ուզում եմ, բարեգութ ժպտա վիճակիս վրա, որն, ինչպես գիտես, ժանտ է, մեղսալից։
5. (փխբ․) դառն, դառնահամ, վատ համ ունեցող ◆ ժանտ պտուղ։
6. (փխբ․) ահավոր, սոսկալի, սարսափելի, վիշապի ժանտ երախ ◆ Բերում եմ ժանտ վախճանը ձեր։ (Ավետիք Իսահակյան)
7. (փխբ․) անողորմ, չարաչար, ահեղ ◆ Բայց այժմ ինչու ժանտ փուշեր վրդովում են մեր կյանքը։ (Րաֆֆի)
8. դաժանությամբ՝ անողուքությամբ օժտված ◆ Այս Ահմեն նշանավոր էր քրդերի մեջ իր ժանտ բնավորությամբ։ (Րաֆֆի) ◆ Փակեցեք իմ մեջ ամենայն մուտք գթության, որպեսզի խղճի ոչ մի վերադարձ չխախտե իմ ժանտ մտադրությունը։ Շեքսպիր
9. չափազանց ցուրտ՝ սառը ◆ Դոքա որպես մի֊մի մատաղ տունկ խամրեցան, երբ ժանտ փչեց հյուսիսին։ Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Մոռացնել կտա ժանտ սպանությունը ձմռան գոյությունը։ (Մուրացան)
10. ճնշող, խեղդող, մղձավանջային ◆ Քանի քո շուրջ դեռ տիրում է ժանտ խավար, դու այլ կոչում չունես կյանքում , հայ պոետ։ Անդրանիկ Ծառուկյան
11. կատաղի, արյունաբու, արյունախում ◆ Սարսափով տեսավ՝ մթին խոռոչում մի դժան վիշապ , ահավոր տձև։ ◆ ժանտ երախը բաց սև բոց է փչում։ (Ավետիք Իսահակյան)
12. ծանր ու կործանարար ◆ Այստեղ Տիբալտը թևի տակով ժանտ հարվածով շորթեց քաջասիրտ Մերկուտիոյի կյանքը։
13. արյունահեղ ◆ ժանտ ճակատամարտ։
14. շատ ուժեղ խորը ◆ ժանտ չարությունը հանգիստ չէր տալիս նրան։
15. ժանտորեն ◆ Անցնում են դանդաղ ստվերների պես, չար ժպիտներով, ժանտ ու սևերես։ Հովհաննես Թումանյան

Հոմանիշներ

1. դաժան, դժնյա, դժնդակ, բիրտ, անգութ, անողորմ, անխիղճ, անողոք, անագորույն, վայրագ, բարբարոս, վանդալ, անկարեկից, անսիրտ, քարսիրտ, ամբարիշտ, չար, ժանտաժուտ, ժանտաժանտ, ժանտադաժան, դաժանաբարո, չարաբարո, օձաբարո, դառնամաղձ, դառնամաղձոտ, օձնփոր, չորամահակ, օձի փուշ
2. վատ, գնչ, դարձելի, զազրելի, պիղծ, դառն, անպիտան, վատառողջ

Արտահայտություններ

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ ferocious, implacable, unmerciful գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ Жестокий (ru) ‎(Žestokij), лютый (ru) ‎(ljutyj), свирепый (ru) ‎(svirepyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։