ժանտ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ժանտ

վանկեր՝ ժանտ 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *žant. հմմտ. ավեստերեն gainti, միջին պարսկերեն gand «ժանտահոտություն», սողդերեն γantāk «վատ, հոռի»։

Ածական

  1. դաժան, անողոք, գութ՝ խիղճ չունեցող ◆ Օ, ժանտ արքանե՛ր, ձեր սրբազան արշավանքներում որքան տեսան փորձանքներ դժնի ու տարաժամ։ Եղիշե Չարենց ◆ Որքան նրա ամուսին այրը ժանտը, դաժան և անտանելի էր, ինքն այնքան հեզ բարի ու համակրական էր։ (Րաֆֆի) ◆ Անշուշտ այդ մարդը ժանտ բռնակալ է։ (Շիրվանզադե)
  2. դաժանություն՝ անողոքություն պարունակող արտահայտող ◆ Ամեն կողմից երիտասարդի վրա ուղղված են ժանտ և չարնախանձ հայացքներ։ (Րաֆֆի)

◆ Նոսր ու յուր մեջ ուներ նաև մի ժանտ գիծ։ (Մուրացան)

  1. եղեռնական, ոճրապարտ, ծանր ոճիր հանդիսացող ◆ թագավոր ներիր ինձ իմ ժանտ սպանությունը։ Շեքսպիր ◆ Ավաղ այսպիսի ժանտ գործի համար ինչ պատասխան տանք։ Շեքսպիր
  2. զազրելի, գարշելի, զզվելի, ժանտ աղտեղություն
  3. չարորակ, մահաբեր, ժանտ հիվանդություն ◆ Սրտի վերքը, ոհ, դառնագույն է, աստված Սևով անքակ, խոցերով ժանտ վերքեր։
  4. (փխբ․) անտանելի, սաստիկ, չափազանց ծանր, ժանտ սառնամանիք՝ քամի ◆ Երկինքն, ուզում եմ, բարեգութ ժպտա վիճակիս վրա, որն, ինչպես գիտես, ժանտ է, մեղսալից։
  5. (փխբ․) դառն, դառնահամ, վատ համ ունեցող ◆ ժանտ պտուղ։
  6. (փխբ․) ահավոր, սոսկալի, սարսափելի, վիշապի ժանտ երախ ◆ Բերում եմ ժանտ վախճանը ձեր։ (Ավետիք Իսահակյան)
  7. (փխբ․) անողորմ, չարաչար, ահեղ ◆ Բայց այժմ ինչու ժանտ փուշեր վրդովում են մեր կյանքը։ (Րաֆֆի)
  8. դաժանությամբ՝ անողուքությամբ օժտված ◆ Այս Ահմեն նշանավոր էր քրդերի մեջ իր ժանտ բնավորությամբ։ (Րաֆֆի) ◆ Փակեցեք իմ մեջ ամենայն մուտք գթության, որպեսզի խղճի ոչ մի վերադարձ չխախտե իմ ժանտ մտադրությունը։ Շեքսպիր
  9. չափազանց ցուրտ՝ սառը ◆ Դոքա որպես մի֊մի մատաղ տունկ խամրեցան, երբ ժանտ փչեց հյուսիսին։ Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Մոռացնել կտա ժանտ սպանությունը ձմռան գոյությունը։ (Մուրացան)
  10. ճնշող, խեղդող, մղձավանջային ◆ Քանի քո շուրջ դեռ տիրում է ժանտ խավար, դու այլ կոչում չունես կյանքում , հայ պոետ։ Անդրանիկ Ծառուկյան
  11. կատաղի, արյունաբու, արյունախում ◆ Սարսափով տեսավ՝ մթին խոռոչում մի դժան վիշապ , ահավոր տձև։ ◆ ժանտ երախը բաց սև բոց է փչում։ (Ավետիք Իսահակյան)
  12. ծանր ու կործանարար ◆ Այստեղ Տիբալտը թևի տակով ժանտ հարվածով շորթեց քաջասիրտ Մերկուտիոյի կյանքը։
  13. արյունահեղ ◆ ժանտ ճակատամարտ։
  14. շատ ուժեղ խորը ◆ ժանտ չարությունը հանգիստ չէր տալիս նրան։
  15. ժանտորեն ◆ Անցնում են դանդաղ ստվերների պես, չար ժպիտներով, ժանտ ու սևերես։ Հովհաննես Թումանյան

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. դաժան, դժնյա, դժնդակ, բիրտ, անգութ, անողորմ, անխիղճ, անողոք, անագորույն, վայրագ, բարբարոս, վանդալ, անկարեկից, անսիրտ, քարսիրտ, ամբարիշտ, չար, ժանտաժուտ, ժանտաժանտ, ժանտադաժան, դաժանաբարո, չարաբարո, օձաբարո, դառնամաղձ, դառնամաղձոտ, օձնփոր, չորամահակ, օձի փուշ
  2. վատ, գնչ, դարձելի, զազրելի, պիղծ, դառն, անպիտան, վատառողջ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]