Հայերեն

ՄՀԱ՝ [χɔˈnɑɾh]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խոնարհ

վանկեր՝ խո•նարհ

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից (հմմտ. -րհ), բայց բուն աղբյուրը չի հավաստված։ Ըստ Հ. Բեյլի՝ վերականգնելի է *hu-āna-ra > xo իրանական նախաձև, որտեղից՝ hu-ā > xo:

Ածական

գոռոզությունից՝ մեծամտությունից զուրկ, իր անձի՝ ուժերի համեստության գիտակցությամբ լցված, համեստ, խոնարհ աշխատող՝ մարդ
ամեն ինչում ենթարկվող՝ հնազանդ խոնարհ հպատակ ◆ Միքայելը հեզ ու խոնարհ երեխայի պես թույլ տվեց բանալ իր կուռը։ (Շիրվանզադե) ◆ Մենք քո խոնարհ ծառաներդ…ահա մեր ամրոցն էլ էն սարի գլխին է։ Հովհաննես Թումանյան
խոնարհություն արտահայտող՝ պարունակող, խոնարհությամբ տոգորված, խոնարհ ժպիտ՝ հայացք՝ հրաժեշտ ◆ Վերջին անգամ ներկայացա արքայից արքային իմ խոնարհ հրաժեշտը տալու։ (Րաֆֆի) ◆ Խոնարհ աչքեր։ (Նար-Դոս) ◆ (Սուրհանդակը) Ուրարտուի արքայի առջև խոնարհ ծունր իջավ։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Տիգրանը խոնարհ կատարեց կնոջ ցանկությունը։ (Հրաչյա Քոչար)
վայրահակ, կախ, դեպի ցած հակված, խոնարհ մանուշակ ◆ Գլուխը խոնարհ պահած անցնում էր խեղճ տղան։ ◆ Երկրորդը խոնարհ մանուշակ էր մի։ Համո Սահյան
հեզ, հանգիստ, խաղաղ խոնարհ երեխա ◆ Աղջիկը…եղել էր իր հորն ու մոր խոնարհ զավակը։ (Րաֆֆի)
(փխբ․) ստորին, հասարակ, խոնարհ գրիչ ◆ Խեղճ հայրս…հակառակ իր խոնարհ ծագումին և չարքաշ կյանքին փափուկ ոտքեր ուներ։ Զապել Եսայան
(փխբ․) հանգիստ, ոչ բորբոքուն, թույլ ◆ Քո տարիքի մեջ արյան բորբոքը մեղմ է և խոնարհ: Շեքսպիր
կանացի անձնանուն ◆ Նորից տեսա Խոնարհի սպիտակ դեմքը, նրա մանրիկ աչքերը։ (Ակսել Բակունց)

Հոմանիշներ

հեզ, հլու, հնազանդ, հպատակ, խոնարհամիտ, հեզամիտ
ցածր, ցած, ստորին, վար, ցածկեկ, վայրահակ, անշուք, նվաստ, տրուփ
համեստ
տե՛ս մեղմ

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ resigned, lowly գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ смире́нный (ru) ‎(smirénnyj), поко́рный (ru) ‎(pokórnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։