խուճապ

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խուճապ

վանկեր՝ խու•ճապ 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Փոխառություն հավանաբար իրանական աղբյուրից, թեև բուն աղբյուրը չի հավաստված։

Գոյական

  1. մեկին կամ շատերին միաժամանակ տիրող հանկարծական անհաղթահարելի երկյուղ, տագնապ, որն անմիջականորեն պայմանավորված է արտաքին գործոններով (օրինակ՝ ներշնչմամբ), խմբի մեկ անդամից մյուսին է անցնում և ուժեղանում է ընդօրինակման հոգեկան մեխանիզմի օգնությամբ, հանգեցնում է իմպուլսային անկազմակերպ գործողությունների (օրինակ՝ փախուստի կամ ագրեսիվության դրսևորումների)
  2. այդպիսի երկյուղից առաջացած ընդհանուր հուզմունք, իրարանցում, տագնապալից վիճակ

◆ Թուրքերը… խուճապ առաջացնելու նպատակով սպանել էին մի քանի ցեղապետերի ԽՄ

  1. առանձին մարդու, մարդկաց խմբի կամ զանգվածի հոգեբանական վիճակ, որն ի հայտ է գալիս իրական կամ երևակայական վտանգի ազդեցության հետևանքով և բնորոշվում է ծայրահեղ հուզախռովությամբ, իրադրությամբ, իրադրությունն սթափ ու ճիշտ գնահատելու և ըստ դրա նպատակահարմար կերպով գործելու ընդհունակության կորստյամբ
  2. (հատուկ կրթ․) ծայրահեղ գրգռված վիճակի և վախի հետևանք, հանդիպում է երիտասարդ թմրամոլների մոտ
  3. հանկարծական սարսափ

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. տագնապ, երկյուղ, խուճապանք (հնց․)
  2. առանձին մարդու, մարդկաց խմբի կամ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. խուճապ գցել
    1. խուճապ առաջացնել, խուճապային իրադրություն ստեղծվել
    2. խուճապով համակել, խուճապի մատնել ◆ Խուճապը լիովին տիրեց Վսուղիին։ (Գարեգին Սևունց)
  2. խուճապ ընկնել - խուճապ առաջանալ
  3. խուճապ(ը) տիրել
    1. խուճապային վիճակ ստեղծվել
    2. խուճապով համակել
  4. խուճապի մատնվել - տե՛ս խուճապահարվել ◆ Գավառական քաղաքական թշնամու խուճապի մատնված զորքերն հեռացան։ (Ակսել Բակունց)
  5. խուճապի մատնել - տե՛ս խուճապահարել
  6. խուճապ ստեղծել - տե՛ս խուճապ գցել

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Ա․ Ա․ Նալչաջյան, Հոգեբանական բառարան («Լույս» հրատարակչություն), Երևան, 1984 — 240 էջ։
  • Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
  • Զաքարյան Ս․, «Հատուկ կրթության» հասկացությունների անգլերեն-հայերեն համառոտ բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2007 — 56 էջ։
  • Ֆարիդ Գրիգորյան, Ռազմագիտական տերմինների դպրոցական հայերեն-ռուսերեն թարգմանական-բացատրական բառարան (Մակմիլան-Արմենիա), Երևան, 2006 — 144 էջ։