խուսափել

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χusɑˈpʰɛl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ վանկեր՝ խու•սա•փել 

Բայ

1. մեկից՝ մի բանից հեռու մնալ՝ մի կողմ քաշվել ◆ Խուսափել խութերից։ ◆ Նա խուսափում էր խաղամոլների ընկերակցությունից։
2. մի բանից ետ կանգնել՝ հրաժարվել, իրեն զսպել՝ ետ պահել մի բան անելուց ◆ Խուսափիր ճոռոմաբան ոճից։ ◆ Տեր Նորընծան խուսափում էր իր կարծիքը հայտնելուց։ (Ակսել Բակունց)
3. փախչել, փախուստով մի բանից ազատվել, պրծնել ◆ Խուսափել թշնամուց։
4. առհասարակ՝ ազատվել, պրծնել մի բանից ◆ Բախտի բերմունքով միայն նա խուսափեց աղետից։
5. հեռանալ, դուրս պրծնել ◆ Ձուկը գլխից բռնիր, որ չխուսափի ձեռքիցդ։
6. հայացքը փախցնել՝ մի կողմ շեղել ◆ Իր սխալը գիտակցած որդին խուսափում էր հոր աչքերին նայելուց։
7. զգուշանալ, նախապես մտածել՝ հոգ տանել որևէ անցանկալի բանի չենթարկվելու մասին ◆ Վարպետ շախմատիստը պետք է խուսափի հակառակորդի անակնկալ գրոհից։
8. (փխբ․) թաքուն մնալ ◆ Հասարակության աչքից ոչինչ չի խուսափում:
9. (փխբ․) չբռնվել, չգալ, չտրվել, փախչել մեկից՝ մի բանից ◆ Ուզում էր, ճիգ էր թափում, որ կենտրոնանա, բայց մտքերը դարձյալ խուսափում էին: ◆ Պատանին նետվում էր իր ստվերի վրա, բայց ստվերը նորից խուսափում էր, իր առջևն ընկնում։

Հոմանիշներ

1. շրջանցել, խուսանավել (փխբ․), խորշել (հզվդ․), խուսել, խույս տալ, տեղի տալ, գլուխ պահել, գլուխը խնայել, գլուխը փախցնել, դուրս պրծնե, երես դարձնել (ժղ․) պոչը թեքել, պոչը տնկել, փախցունկ տալ, գլուխն ազատել
2. տե՛ս փախչել
3. տե՛ս պրծնել
4. տե՛ս հեռանալ
5. տե՛ս զգուշանալ

Արտահայտություններ

Խոնարհում

Անորոշ դերբայ խուսափել Ենթակայական դերբայ խուսափող Հարակատար դերբայ խուսափած Համակատար դերբայ խուսափելիս Անկատար դերբայ խուսափում Վաղակատար դերբայ խուսափել Ապակատար դերբայ խուսափելու Ժխտական դերբայ խուսափի անձ եզակի հոգնակի առաջին երկրորդ երրորդ առաջին երկրորդ երրորդ Սահմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Անկատար ներկա խուսափում եմ խուսափում ես խուսափում է խուսափում ենք խուսափում եք խուսափում են Անկատար անցյալ խուսափում էի խուսափում էիր խուսափում էր խուսափում էինք խուսափում էիք խուսափում էին Ապակատար ներկա խուսափելու եմ խուսափելու ես խուսափելու է խուսափելու ենք խուսափելու եք խուսափելու են Ապակատար անցյալ խուսափելու էի խուսափելու էիր խուսափելու էր խուսափելու էինք խուսափելու էիք խուսափելու էին Վաղակատար ներկա խուսափել եմ խուսափել ես խուսափել է խուսափել ենք խուսափել եք խուսափել են Վաղակատար անցյալ խուսափել էի խուսափել էիր խուսափել էր խուսափել էինք խուսափել էիք խուսափել էին Անցյալ կատարյալ խուսափեցի խուսափեցիր խուսափեց խուսափեցինք խուսափեցիք խուսափեցին Ըղձական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի խուսափեմ խուսափես խուսափի խուսափենք խուսափեք խուսափեն Անցյալի ապառնի խուսափեի խուսափեիր խուսափեր խուսափեինք խուսափեիք խուսափեին Պայմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի կխուսափեմ կխուսափես կխուսափի կխուսափենք կխուսափեք կխուսափեն Անցյալի ապառնի կխուսափեի կխուսափեիր կխուսափեր կխուսափեինք կխուսափեիք կխուսափեին Հարկադրական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի պիտի խուսափեմ պիտի խուսափես պիտի խուսափի պիտի խուսափենք պիտի խուսափեք պիտի խուսափեն Անցյալի ապառնի պիտի խուսափեի պիտի խուսափեիր պիտի խուսափեր պիտի խուսափեինք պիտի խուսափեիք պիտի խուսափեին Հրամայական եղանակ դու դուք Ապառնի խուսափի՛ր խուսափե՛ք

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ avoid, evade, dodge, shirk, hedge, eschew, elude, escape, hide, conceal գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ избегать (ru) ‎(izbegatʹ), избежать (ru) ‎(izbežatʹ), увертываться (ru) ‎(uvertyvatʹsja), увернуться (ru) ‎(uvernutʹsja), уклоняться (ru) ‎(uklonjatʹsja), уклониться (ru) ‎(uklonitʹsja) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։