պրծնել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [pɾt͡snɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ պ(ը)րծ•նել
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Բայ
- ավարտվել, վերջանալ, ավարտին հասնել ◆ Օրը պրծավ, հա՜, շուտ արա, էս շարքն էլ պատի։ (Ակսել Բակունց)
- վերջանալ, սպառվել, այլևս չմնալ՝ չլինել ◆ Խոտը պրծել է. անասունները կե՛ր չունեն։
- նեղությունից՝ փորձանքից՝ վտանգից ազատվել, նեղ տեղից դուրս գալ ◆ Ինչպե՞ս պրծնեմ էս կրակից, էս ահագին պարտքի տակից։ Հովհաննես Թումանյան
- որևէ բան ավարտելով՝ հանգստանալ, նեղությունից՝ գլխացավանքից՝ հոգսից դուրս գալ ◆ -Սպասի՛ր մի այս պարահանդեսի գլխացավանքից պրծնեմ: (Նար-Դոս)
- կաշկանդումից՝ արգելքից ազատվել, արգելակող՝ պահող՝ զսպող հանգամանքից դուրս գալ ◆ Քիթը քամի ընկած հորթի պես մոր ձեռքից պրծավ ու փախավ։
- պոկվել, տեղից հանկարծակի դուրս ընկնել ◆ Շառաչելով ընկնում է լեռան կողմից պրծած ապառաժը։ (Նաիրի Զարյան)
- (փխբ․) հորդել, ուժգին հոսանքով՝ թափով շարժվել ◆ Ջուրն է պրծել՝ կուգա սարեն։ (Ավետիք Իսահակյան)
- բաց թողնվել, սահելով՝ ձգվելով և այլն բաց ընկնել ◆ Ձեռքը գցել էր ճյուղին ու փորձում էր բարձրանալ, բայ ճյուղը ձեռքից պրծավ. ու թրը՜մփ, գետին գլորվեց։
- զսպված՝ պահված որևէ զգացում՝ ցանկություն՝ ներքին մղում հանկարծակի և բուռն կերպով դրսևորվել՝ արտահայտվել ◆ Ով որ իմացավ, ծիծաղը պրծավ: Հովհաննես Թումանյան
- վերջացնել, ավարտել ◆ Ինչ հարկավոր էր, առել պրծել եմ և տուն եմ գնում։ (Նար-Դոս)
- անցյալ կատարյալի եզակի երրորդ դեմքը՝ պրծավ, գործածվում է եղանակավորող բառի նշանակությամբ՝ ա) մի բանից հրաժարվելու, մի բանի այլևս չանդրադառնալու, մեկի հետ հարաբերությունները խզելու նշանակությամբ՝ ◆ Վե՛րջ, էլ չխոսենք՝ չանդրադառնանք՝ չշարունակենք նշանակությամբ։ ◆ Ասացի՝ կգնաս պրծավ:
բ) որպես սպառնալիքի արտահայտություն՝ վայ քեզ (ձեզ, նրանց) նշանակությամբ ◆ Եթե մյուս անգամ թունելախորշն այս վիճակում եք հանձնել, էլ պրծավ: (Ժիրայր Ավետիսյան) ◆ Իսկ եթե տեսա, որ կեդծ է, պրծավ: (Նար-Դոս)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- տե՛ս վերջանալ
- տե՛ս ավրտվել
- տե՛ս սպառվել
- տե՛ս ազատվել, փրկվել
- տե՛ս հանգստանալ
- տե՛ս ավարտել, վերջացնել
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- պրծավ գնաց, պրծավ-գնաց
- վերջ, բավական է
- ուղղակի, հենց այդպես (այսպես, այնպես)
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։