ծալել

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ծա•լել 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Բայ

  1. ծայրերը իրար վրա բերելով կամ մի ծայրը երկտակելով ծավալը փոքրացնել կամ որոշ ձև տալ (թուղթը, շորը և այլն) ◆ Նա մոտեցավ իր մահճակալին և ձեռքով մի կողմ ծալեց մահճակալի առջևի փռած գորգը։ (Րաֆֆի) ◆ Ծերունին առնում էր քաշքուլի մեջ միջից եռանկյունի ծալած թղթերից մեկը և տալիս էր համբուրողին։ (Րաֆֆի)
  2. փակել, ծածկել ◆ Հապճեպ մի շարժումով գիրքը ծալեց դրեց արկղում ավանդական։ Եղիշե Չարենց
  3. կրծքին խաչաձև դնել, կրծքին խաչել (ձեռքերի մասին) ◆ Մահտեսի Ավետիսը ձեռքերը ծալած, լուռ ու մունջ նստել էր մի անկյունում։ (Րաֆֆի)
  4. կորացնել, կեռել ◆ Մեխը ծալել։
  5. իրար վրա բերելով որոշ դիրք տալ (ոտքերի, ձեռքերի մասին)
  6. վեր քշտել ◆ փողքերը ծալել։
  7. շարժական մասերը իրար վրա բերելով՝ փոքրացնլ, հավաք դարձնել ◆ Նա իր սղոցը առանց ոչ ոքի ցույց տալու ծալեց կրկին, գրպանը դրեց։ (Րաֆֆի)
  8. (փխբ․) կռվի՝ մրցության մեջ հաղթել ◆ Իր ճարպկությամբ փոքրը մեծին ծալեց։
  9. (փխբ․) ապրելով անցկացնել ◆ Չնայելով, որ յոթանասունն արդեն ծալել է, հետազոտում է աստծո մատյանը։ Լևոն Միրիջանյան
  10. (փխբ․) կտրել-անցնել ◆ Շոֆերն ինչ-որ բան ասաց՝ «մեծ քաղաք է, ամեն ինչ կպատահի» կամ նման մի բան, և մեքենան ծալեց Աբովյանի կեսը։ Գուրգեն Մահարի
  11. անտես առնել, չգործադրել, հածվի չառնել, նկատի չունենալ ◆ Բայց այս երևելի աստվածաբանը իր բոլոր գիտությունը ծալել է և պարկն է դրել։ (Րաֆֆի) ◆ Ես ծալում մի կողմ եմ դնում քաղաքավարական կանոնները։ (Նար-Դոս)
  12. իբրև զբաղմունք դադարեցնել (հաճախելը, սովորելը և այլն) ◆ Մի ազգային մեծ պոեմա եմ ձևել, բայց ծալում հետաձգում եմ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Նա դպրոցը ծալել մի կողմ է դրել։ ◆ Այդ բոլորը ճիշտ է մեծափառ տիկին, բայց ի՞նչ անենք այժմ, ձեռքներս ծալած նստե՞նք։ (Մուրացան) ◆ Այդ զորապետը կարծես եկել էր նրա համար միայն, որ ձեռքերը ծալած կանգնե։ (Րաֆֆի) ◆ Էնպես լամ, որ քո բանաստեղծության կարգը ծալես։ (Ավետիք Իսահակյան)

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. երկտակել, երկուտակել
  2. խաչաձևել
  3. երկտակել
  4. փակել
  5. ծածկել փակել, վրա բերել
  6. տե՛ս ճկել, կորացնել
  7. տե՛ս հաղթել
  8. տե՛ս ծալծլել

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. Ծալած շորն ինքն իրեն կմաշվի (առած), Ունեցածը չպետք է պահել, պետք է գործածել։
  2. Ծալել գրպանը դնել (մեկին կամ մի բանի), Իր արժանիքներով, իր կարողությամբ մեկին գերազանցել։

Աղբյուրներ[խմբագրել]