ծաղր

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծաղր

վանկեր՝ ծա•ղ(ը)ր 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *g՛ōl-ōr-՝ *g՛el- «պայծառ, զվարթ շողալ». հմմտ. հայերեն ծաղ, հունարեն γελάω՝ «ծիծաղել»։

Գոյական

  1. վիրավորական կատակի բնույթ կրող խոսք՝ արտահայտություն մեկի՝ մի բանի հասցեին ◆ Ծաղրով, ծիծաղով կյորեսցիք քշում էին բուլկի ուտողներին։ (Ակսել Բակունց)
  2. արհամարհական-ծաղրական վերաբերմունք մեկի՝ մի բանի նկատմամբ ◆ Օրական մի երկու ժամով երևալ, դատարկաբանություններով զբաղվել ու գնալ՝ ծաղր չէ, ապա ի՞նչ է։
  3. չարամիտ հեգնանք, արհամարհանք պարունակող կծու հեգնություն ◆ …Նրանց էլ ընկեր-հարևանի մոտ ծաղրի և խայտառակության սռարկա՞ շինեմ։ (Մուրացան)
  4. մեկի թերությունների վրա ծիծաղելը, մեկի պակասությունները ծիծաղի առարկա դարձնելը ◆ Խելքով հաղթել չկարողանալով՝ նա դիմեց ծաղրով հակառակորդին լռեցնելու միջոցին։
  5. ծիծաղաշարժ կատակ՝ արարք, մեկի արածը՝ ասածը՝ խոսելու եղանակը՝ շարժուձևը ևն ծիծաղելիորեն ընդօրինակելու՝ վերարտադրելու միջոցով, տնազ ◆ Նա միշտ ծաղրով էր ներկայացնում իր երբեմնի ընկերոջ կեցվածքն ու շարժուձևը։
  6. (փխբ․) ◆ Ծիծաղ։ …Կանգնած Էր մի մարդ, երեսը շատ ծաղր, այտերն իբրև վարդ։ (Ջիվանի)
  7. (փխբ․) որևէ բանի թույլ՝ անհաջող նմանություն, իսկականը միայն հեռավոր՝ չափազանց թույլ կերպով հիշեցնող բան ◆ Ես այդ հյուսիսի արեգակը ցոլուն ծաղր եմ համարում կամ սխալ արարչի։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
  8. (փխբ․) որևէ բանի միայն պատկերացումների մեջ՝ գաղափարով՝ անունով գոյություն ունենալը ◆ Ազատությունը բնության ծաղրն է միայն։ ՖՇ

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. ծաղրանք, խաղք, խայտառակ, հեգնանք, հեգնություն, նշավակ, ծաղրուծանակ, (արևմտհ․)՝ այպ(ն), այպանք, այպանում, այպանություն, այպանարարություն, (հզվդ․)՝ ծանակություն, ձաղանք, ձաղություն, (գվռ․)՝ թառանա, լաղ, ման
  2. կատակ, հանաք, զավեշտ, խնդալիք (արևմտհ․), տնազ (ժղ․),
  3. երգիծանք, հումոր, ծիծաղ, քերչ (գվռ․), (մեղմ․) սարկազմ

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. ծաղր անել - ծաղրել
  2. ծաղր գցել - ծաղրի առարկա դարձնել
  3. ծաղրի առնել - ծաղրել, երգիծել
  4. ծաղրի հանել - ծաղրի առարկա դարձնել
  5. ծաղրի առարկա դարձնել՝ շինել - մեկին՝ մի բանի ծաղրելի դարձնել, մեկին՝ մի բանի ծաղրելու տեղիք՝ առիթ ստեղծել
  6. ծաղրի առարկա դառնալ՝ լինել - ծաղրի ենթարկվելու տեղիք տալ, ծաղրվելու պատճառ՝ առիթ ստեղծել

Աղբյուրներ[խմբագրել]