նեղ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [nɛʁ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ նեղ
վանկեր՝ նեղ
Ստուգաբանություն
[խմբագրել]Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ *sner-lo-՝ *sner- «պտտել, ոլորել» արմատից․ հմմտ․ հին անգլերեն nearu, անգլերեն narrow «նեղ»։
Ածական
- լայնական տարածությունը փոքր, ոչ մեծ լայնություն ունեցող ◆ Նեղ ճանապարհ՝ հուն՝ փողոց։
- հարկ եղածից փոքր լայնություն ունեցող, ոչ ազատ, սեղմ ◆ Նեղ զգեստ։◆ Կոշիկը ոտքին նեղ է։
- (փխբ․) ոչ շատ բան կամ ոչ շատերին ընդգրկող, սահմանափակ ◆ Ծանոթների նեղ շրջանակ։
- (փխբ․) որոշակի շրջանակներով սահմանափակված՝ սահմանափակվող, գիտելիքների՝ զբաղմունքի՝ գործունեության և այլնի որոշ մասնաճյուղ ներկայացնող ◆ Նեղ մսանագիտություն։
- (փխբ․) լայն ընդգրկում չունեցող, ոչ ընդարձակ, աղքատիկ ◆ Նեղ մտահորիզոն։
- չափազանց փոքրիկ՝ սեղմ ◆ Նեղ անցք։
- (փխբ․) ոչ ընդարձակածավալ, ոչ լայնատարած, փոքր տարածություն ունեցող ◆ Նեղ բնակարան։
- (լեզվբ․) բերանի նեղ բացվածքով արտասանվող, փակ (ձայնավորների մասին)
Հոմանիշներ
[խմբագրել]- անձուկ, նեղանձուկ, սեղմ, նեղլիկ, նեղավուն, նեղկեկ, նեղկիկ, նեղկուկ
- տե՛ս սահմանափակ
- տե՛ս աղքատիկ
Արտահայտություններ
[խմբագրել]- նեղ ապրել - ծանր դժվարին ապրուստ ունենալ
- նեղ գալ - հագուստը հարկ եղած լայնքը՝ ընդարձակությունը չունենալ, նեղ լինել
- նեղ իմաստ - սահմանափակ՝ որոշ մասնավորեցնում ունեցող իմաստ
- նեղ տեղ
- խոցելի՝ թույլ տեղ
- դժվար կացություն՝ վիճակ
- նեղը գցել
- նեղել, դժվարին վիճակի մեջ գցել
- ճնշել, բռնադատել
- փաստարկներով՝ առարկություններով և այլնով պարտության մատնել՝ հաղթել
- նեղը դնել
- նեղել, դժվարին վիճակի մեջ գցել
- ճնշել, բռնադատել
- փաստարկներով՝ առարկություններով և այլնով պարտության մատնել՝ հաղթել
- նեղը լինել - նեղ դրության մեջ լինել
- նեղը լծել
- նեղել, դժվարին վիճակի մեջ գցել
- ճնշել, բռնադատել
- փաստարկներով՝ առարկություններով և այլնով պարտության մատնել՝ հաղթել
- նեղը տիրել - նեղ վիճալի մեջ ընկնել, նեղն ընկնել
- նեղից կամ նեղ տեղից դուրս գալ - նեղությունից նեղ դրությունից ազատվել
- նեղն ընկնել - դժվարին դրության՝ կացության մեջ ընկնել
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
[խմբագրել]- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։