պետական

Վիքիբառարան-ից

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ պէտական

վանկեր՝ պե•տա•կան 

Ստուգաբանություն[խմբագրել]

պետ + -ական

Ածական

  1. պետության հատուկ՝ վերաբերող, պետության ◆ Պետական շահեր՝ կառուցվածք՝ մարմին։ ◆ Պետական շահերն այդպես էին պահանջում։ (Մուրացան)
  2. պետական՝ վարչական ու պաշտոնական գործառնությունների հետ կապված՝ այդ գործառնություններին հատուկ ◆ Պետական ղեկավարման սիստեմ՝ ոճ։
  3. պետությանը պատկանող և նրա կողմից պահվող՝ պահպանվող՝ միջոցներով ապահովվող ◆ Պետական համալսարան։ Երգի-պարի պետական անսամբլ։ Պետական թատրոն։
  4. պետության՝ կառավարության օրենսդրական մարմինների կողմից սահմանված՝ հաստատված ◆ Պետական օրենք՝ կարգ։
  5. պետության շահերի հաշվառման վրա հիմնված, պետության պահանջներին համապատասխանող ◆ Պետական մոտեցում գործին՝ պարտավորությունների կատարման։
  6. պետական հիմնարկներում աշխատող, պետական-վարչական մարմինների հետ կապված ◆ Պետական ծառայություն՝ պաշտոնյա։ ◆ Գորիս քաղաքի միջուկը, այսպես ասած պարունակությունը կազմում էին վաճառականները և պետական պաշտոնյաները։ (Ակսել Բակունց)
  7. պետության կողմից տրվող՝ տրամադրվող՝ մատակարարվող ◆ Պետական թոշակ՝ վարկ՝ ֆինանսավորում։
  8. պետության համար կարևոր՝ առաջնակարգ՝ ծանրակշիռ ◆ Պետական խնդիր՝ գործ։
  9. պետական-վարչական մեծ դիրք՝ պաշտոն՝ ազդեցություն ունեցող, պետության ղեկավարների կազմին պատկանող ◆ Պետական գործիչ։
  10. պետության վարչական մարմինների կողմից իրագործվող՝ ի կատար ածվող ◆ Պետական պատասխանավտություն՝ հետապնդում։
  11. պետության դեմ ուղղված ◆ Պետական դավաճանություն՝ դավադրություն։
  12. պետության սեփականությունը կազմող ◆ Եվ այդ շենքում են գտնվում փոս-հեռագիրը և պետական գանձարանը։ Եղիշե Չարենց
  13. (պաշտանվ․) պետությանը հատուկ, վերաբերող

Հոմանիշներ[խմբագրել]

  1. կառավարական, տերունակական
  2. համապետական
  3. ազգային, համազգային
  4. ժողովրդական
  5. հայրենական

Արտահայտություններ[խմբագրել]

  1. պետական ապահովագրություն - ապահովագրության պայմաններով նախատեսված դեպքերում (տարերային աղետ, դժբախտ պատահար և այլն) պատճառված վնասների՝ կորուստների համար հիմնարկություններին՝ կազմակերպություններին՝ քաղաքացիներին փոխհատուցելու միջոցառումների համակարգը
  2. պետական առևտուր - առևտրի ձևերից մեկը, որ արտահայտվում է ինչպես մեծածախ, այնպես էլ մանրածախ ապրանքների առևտուրը պետական մարմինների միջոցով իրականացնելով
  3. պետական բյուջե - պետական մարմինների գործունեությանն ապահովելու և պետության գործառույթներն իրականացնելու համար անհրաժեշտ դրամական միջոցների գոյացման ու ծախսման ձև
  4. պետական գաղտնիք - պետական կարևորություն ունեցող այն տեղեկություններից յուրաքանչյուրը, որոնք հրապարակման ենթակա չեն
  5. Պետական դումա - Ռուսաստանի Դաշնության ընտրական ներկայացուցչական մարմին, որին պատկանում են օրենսդրական գործառույթները
  6. պետական ժողով - մի շարք երկրների պառլամենտի անվանումը
  7. պետական իրավունք (իրավ․) - իրավաբանական այն նորմաների ամբողջությունը, որոնք իշխող դասակարգերի շահերին համապատասխան, ամրապնդում են երկրի հասարակական ու պետական կառուցվածքը, պետական մարմինների կազմակերպման ու գործունեության սկզբունքները և քաղաքացիների իրավական դրությունը պետության մեջ
  8. պետական սեփականություն - պետությանը պատկանող բոլոր կարգի հարստությունների, ունեցվածքների և միջոցների ամբողջությունը
  9. պետական փոխառություն - պետության կողմից փոխառության պարտատոմսերի թողարկումն ու վաճառումը բնակչությանը, որպես պետության կողմից բնակչության միջոցները ամբողջ հասարակության կարիքների համար որոշ ժամանակով շրջանառության մեջ ներգրավելու ձևերից մեկը
  10. պետական քննություններ - բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների ավարտական քննությունները
  11. պետական գործիչ - պետության կառուցման լայն շրջանակներ ընդգրկող գործունեություն ունեցող պաշտոնական անձ՝ գործիչ

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  • Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։