Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ պէտք
վանկեր ՝ պետք
Ստուգաբանություն [ խմբագրել ]
Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *pet- (*pa-ita-). հմմտ. միջին պարսկերեն apāyēt, պարսկերեն bāyad «պետք է»։
Գոյական
որևէ բանի պահանջ՝ կարիք ◆ Մշտատև շարժունության ու աղմուկի պետք զգացող այդ աշխույժ, այդ անհանգիստ աղջիկն այժմ դարձել է լռակյաց։ (Մուրացան)
որևէ բանի պակասություն՝ բացակայություն կամ անբավարարություն, պակաս ◆ Դա եկել է և այդպիսի քարոզներով կամենում է զրկել մեզ մեր կյանքի պետքերը հայթայթելու քաջությունից։ (Րաֆֆի)
անհրաժեշտություն
գործածություն, գործադրություն, օգտագործում ◆ (Ամրությունը) ուներ այնքան շատ բաժանմունքներ, որքան շատ պետքերի էր ծառայում (Րաֆֆի)
Ածական
հարկավոր, անհրաժեշտ ◆ Ինչի՞ս է պետք գանձ ու գահ։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ո՛չ մտքեր են պետք , ո՛չ ձիրք և ո՛չ խելք։ Հովհաննես Թումանյան
պիտանի
Գոյական
(մղմխս․) բնական կարիք
կարիք, պահանջ, հարկավորություն, պահանջմունք, հարկ, պետքություն, պետ (հնց․) , սնիկ (գվռ․)
պակասություն, պակաս, անբավարարությւոն
անհրաժեշտություն, կարևորություն, հարկ, հարկավորություն, կարիք, անհրաժեշտականություն
գործածություն, կիրառություն, կիրարկություն, կիրարկում, գործադրություն, գործարկություն, օգտագործում
հարկավոր, անհրաժեշտ, կարևոր
պիտանի, պետքական, անխոտելի, (հզվդ․) ՝ պիտանիավոր, պիտանացու, (գվռ․) ՝ պիտվական, պիտվալի, պիտվանի
Արտահայտություններ [ խմբագրել ]
պետք է
անհրաժեշտ է
հարկադրական եղանակի բաղադրիչ՝ եղանակիչ ◆ Պետք է գրավենք ձմեռային պալատը։ (Ակսել Բակունց)
պետքը (պետքս, պետքդ, պետքները, պետքներս, պետքներդ) լինել (չլինել)
կարևոր՝ հետաքրքիր լինել, նշանակություն ունենալ
հոգ՝ փույթ լինել, մտահոգել
պետք գալ - մի բանի համար պիտանի լինել, որևէ պետքի ծառայել ◆ Ես կարող եմ մի բանի պետք գալ : (Ղազարոս Աղայան) ◆ Պարկը տանը պետք կգա : (Ավետիք Իսահակյան)
պետք լինել
հարկավոր լինել, անհրաժեշտ լինել, օգտակար լինել ◆ Երիտասարդը ձեռք էր բերում գիտելիքներ, որ կյանքում նրան հաճախ էին պետք լինում : (Ակսել Բակունց)
տե՛ս պետք է
պետքի գալ - տե՛ս պետք գալ
պետք է որ , պետք է - կարելի է ենթադրել, թվում է թե ◆ Պետք է այն պարոնը ազնիվ տղամարդ լինի։ (Րաֆֆի)
պետք ունենալ - կարիք զգալ ◆ Ճանապարհից եկած մարդը ուտելու պետք կունենա : (Րաֆֆի)
բանի պետք - պետքական ◆ Ո՛չ եռանդն է բանի պետք , ո՛չ ձգտումը, ո՛չ գործը, ո՛չ գործը, ո՛չ իդեալը - ոչինչ։ (Նար-Դոս)
Ի արտաքին հոլովում
Եզակի թիվ
Հոգնակի թիվ
Ուղղ.
պետք(ը)
պետքեր(ը)
Սեռ.
պետքի
պետքերի
Տր.
պետքի(ն)
պետքերի(ն)
Հայց.
պետք(ը)
պետքեր(ը)
Բաց.
պետքից
պետքերից
Գործ.
պետքով
պետքերով
Ներգ.
պետքում
պետքերում
Թարգմանություններ [ խմբագրել ]
Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան , Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան , Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան , Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան , Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2 ։